Commissiestukken Nota Ontwikkelingsperspectief recreatiegebied Berkendonk

Ontwi kkel i ngsperspectief

Recreatiegebied Berkendon k

Discussienotitie d.d. 30-09-2003

Gemeente Helmond

Dienst Samenleving en Economie

Afdeling Economische Zaken

00 twikk eliogsperspecti ef

Recreatiegebied Berkeodook

- discussie notitie -

30-09-03

Gemeente Helmond,

Dienst Samenleving en Economie

Afdeling Economische Zaken

contactpersoon mw. T. van Horne

T: 0492-587709

E: thorne@helmond.nl

Samenvatting

Discussienotitie 30-09-03

Samenvatting

Hoofdstuk 1: Inleiding

Recreatiegebied Berkendonk ligt aan de oostkant van Helmond, ter hoogte van de wijk Rijpelberg, vlak

boven de N270 tussen Helmond en Deurne. Aanvankelijk is het project in 1987 opgezet als ontwikkelings-

plan gebaseerd op zandwinning, uitmondend in een (water)recreatieproject aan de rand van Helmond.

In de zomerperiode vinden er diverse vormen van dagrecreatie in en om het water plaats. Het gaat

gemiddeld om ruim 55.000 bezoekers per jaar (afgelopen -hete- zomer niet meegerekend).

Uitbreiding van de voorzieningen kunnen Berkendonk aantrekkelijker maken voor een groter publiek en

kan de (toekomstige) bedrijfsexploitatie verbeteren.

Deze discussienotitie geeft een voorlopig antwoord op de vraag binnen welke kaders leisure-ontwikkeling1

op Berkendonk tot ontwikkeling zou kunnen worden gebracht.

Fysieke en beleidsmatige randvoorwaarden, de vraag vanuit de markt en het aanbod in Helmond en in de

regio vormen de basis voor de toekomstige leisure-ontwikkeling van Berkendonk. Op basis van een analyse

van die randvoorwaarden wordt in deze notitie een voorstel geformuleerd voor een mogelijk leisure-

programma voor Berkendonk.

Het betreft nadrukkelijk een discussienotitie. Bij de defmitieve rapportage zal de visie van marktpartijen

(projectontwikkelaars, exploitanten van leisurevoorzieningen e.d.), van omliggende gemeenten (met name

Deurne), van de Provincie Noord-Brabant, van het Brabants Bureau voor Toerisme e.d. bij de defInitieve

rapportage worden betrokken.

Hoofdstuk 2: Uitgangssituatie

In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de stand van zaken met betrekking tot technische

aspecten als ontgronding, inrichting, beheer en exploitatie.

De afgravingen worden verricht en geëxploiteerd door Berkendonk projectontwikkeling B.V. (Bpa),

onderdeel van Smals Beheer B.V. De uitvoering is in drie fasen verdeeld. De eerste fase is afgerond en het

terrein is ingericht ten behoeve van met name watergebonden recreatie. Fase 2 is in volle gang. Het betreft

in grote lijnen de afgraving en inrichting van het gebied ten noorden van de huidige plas. Fase 3 omvat een

gebied van 3,3 ha. aan de zuidoostzijde van de huidige plas. Hiervoor is bij de gemeente door BPa een

vergunning aangevraagd.

De gemeente moet op korte termijn een besluit nemen over de vergunningaanvraag van BPa. Bij dit besluit

zijn de volgende overwegingen van belang:

de omvang van de waterplas na afronding van fase 2 (ca. 65 ha) en fase 3 (ca. 70 ha) in relatie tot de

omvang van het totale recreatiegebied (ca. 90 ha) (na afronding van fase 3 is er iets minder ruimte voor

landgebonden voorzieningen, tenzij het recreatiegebied wordt uitgebreid in zuidelijke of zuidoostelijke

richting; in het laatste geval moeten allianties worden aangegaan met Deurne).

uitbreiding van de zandwinningsactiviteiten brengt met zich mee dat de 'overlast' door deze activiteiten

nog enkele jaren langer zal aanhouden (beperkte toegankelijkheid terrein, zowel in tijd als ruimte)

1 'Leisure' wordt hier gedefl11ieerd als 'de besteding van vrije tijd in voorzieningen/gebieden buitenshuis'.

I

Samenvatting

Discussienotitie 30-09-03

Het terrein is op dit moment ingevuld met enkele basisvoorzieningen ten behoeve van recreanten. Het zuid-

westelijke gedeelte is minimaal ingericht voor oeverrecreatie. Parkeerplaatsen en fietsenstallingen zijn te

vinden aan de zuidkant van de plas. Daarnaast zijn er gedurende heel het jaar containerunits geplaatst, die

gebruikt worden door de reddingsbrigade en de surfvereniging. Er is geen sprake van entreeheffing.

Het beheer van Berkendonk is in handen van de gemeente Helmond. De kosten die hieruit voortvloeien

bedragen jaarlijks ¿ 150.000,-. Deze worden op dit moment gedekt uit de opbrengst van de verkoop van

gemeentelijke grond in fase 1 en uit de vergoeding voor het beschikbaar stellen van het zanddepot. Deze

constructie zal tot en met 2004 afdoende zijn om de kosten te dekken. Vanaf 2005 zullen alternatieve

middelen de exploitatie moeten dragen.

De gemeente staat hierbij voor een keuze. Moet er gestreefd worden naar het toevoegen van zoveel

mogelijk (kleinschalige) commerciële voorzieningen op korte termijn, moet men wellicht entree gaan

heffen of moet het jaarlijkse tekort van ¿ 150.000,- ten laste komen van de gemeentebegroting?

Een toeristisch-recreatieve ontwikkeling van betekenis is op korte termijn niet realiseerbaar (tenzij op korte

termijn een verplaatsing van het zanddepot in zicht komt). Een afgraving van fase 3 zal dit nog extra

vertragen. Rondom het westelijke en zuidwestelijke deel van de plas (uitgezonderd het zanddepot) is wel

enige ruimte voor het toevoegen van recreatieve voorzieningen. Het kan echter slechts gaan om kleine

voorzieningen, aansluitend bij de huidige recreatieve functie. Het is verstandig om dit te doen binnen de

kaders van een totaalvisie op de gewenste toekomstige leisure-ontwikkeling van het recreatiegebied.

Hoofdstuk 3: Beleidsmatige context recreatiegebied Berkendonk

De door Helmond gewenste ontwikkeling van recreatiegebied Berkendonk dient te passen in het beleid

op verschillende overheidsniveaus. In hoofdstuk 3 wordt een overzicht gegeven van het relevante beleid op

rijks-, provinciaal, regionaal en lokaal niveau, alsmede hun consequenties voor Berkendonk.

Vanuit het streek- en bestemmingsplan zijn de mogelijkheden voor toeristisch-recreatieve ontwikkeling

rondom de recreatieplas op dit moment beperkt.

Echter, zowel het rijksbeleid als het provinciale toeristisch-recreatieve beleid lopen synchroon met de

plannen om Berkendonk verder toeristisch-recreatief te ontwikkelen. Rijk en provincie vinden dat het voor

de kwaliteit van de leefomgeving in de stedelijke gebieden van belang is dat er voldoende recreatieve

mogelijkheden in en om de stad zijn. Bezoekersintensieve voorzieningen horen thuis in stadlstadsrand.

Het regionale (toeristisch-recreatieve inbreng in 'de Reconstructie) beleid schrijft aan Berkendonk grote

ontwikkelingspotenties toe. In het kader van het Reconstructieplan wordt daarom ook voorgenomen om het

gebied te beschermen tegen stankhinder vanwege intensieve veehouderijen. Het Reconstructieplan kan als

breekijzer fungeren voor het Streekplan, waarop de bestemmingsplannen gebaseerd worden.

Ook het lokale (leisure- )beleid is optimistisch over de ontwikkelingskansen voor Berkendonk. Het beleid

geeft aan dat aan Berkendonk eerst en vooral basisvoorzieningen toegevoegd moeten worden, die het

water- en strandrecreatieve aanbod van de plas compleet maken. Daarnaast moet met het oog op

aanvullende bovenlokale voorzieningen, gezocht worden naar niches in de markt en complementaire

voorzieningen. Voorzieningen moeten gezocht worden binnen de segmenten sport & wellness, toerisme &

recreatie, festivals & evenementen, horeca & verblijf.

Het toevoegen van leisure-voorzieningen dient te gebeuren binnen de kaders van een totaalvisie op de

gewenste toekomstige leisure-ontwikkeling van het gebied. Deze dient nadrukkelijk afgestemd te worden

op ontwikkelingen in Helmond en in de regio. Samenwerking en afstemming binnen de eigen stad en met

omliggende gemeenten is daarbij van essentieel belang.

II

Samenvatting

Discussienotitie 30-09-03

Hoofdstuk 4: Vraaganalyse

In hoofdstuk 4 wordt een globale beschrijving gegeven van de vraagzijde van de leisure-markt, in de vorm

van een samenvatting van de belangrijkste trends en hun betekenis voor Berkendonk. Daarnaast wordt

ingegaan op de wensen van Helmonders ten aanzien van de toekomstige ontwikkeling van de plas.

Probleem bij het uitvoeren van een vraaganalyse is de grilligheid van de hedendaagse consument. Deze laat

zich steeds minder vaak in hokjes stoppen. Het is steeds moeilijker vrijetijdsbehoeften te koppelen aan

specifieke categorieën consumenten.

Wel is een aantal kritische factoren benoembaar: een uitstekende kwaliteit van de voorzieningen is meer en

meer een basisvoorwaarde. Daarbij beoordeelt de consument een product of dienst steeds meer op de mate

waarin deze een boeiende en memorabele ervaring teweeg brengt. Er moet daarbij gestreefd worden naar

multidimensionale belevenissen, waarin elementen van amusement, educatie, esthetiek en ontsnapping een

plek krijgen. Daarbinnen is er zowel vraag naar voorzieningen met een snel, avontuurlijk en spectaculair

karakter als naar voorzieningen met een onthaastend, romantisch en nostalgisch karakter.

De wensen van Helmonders ten aanzien van Berkendonk (blijkende uit de inwonersenquête 2002) lijken

deze theorie te ondersteunen: zowel rustgevende als spectaculaire activiteiten scoren hoog. Helmonders

hebben op dit moment met name behoefte aan voorzieningen die de strand- en waterrecreatiebelevenis 'af'

maken. Een horecavoorziening met terras, een snackbar, speelvoorzieningen voor kinderen, uitbreiding van

de watersportfaciliteiten en landgebonden sportfaciliteiten scoren hierbij het hoogst.

Bovenstaande is echter veeleer een bewijs van het gebrek aan voorzieningen op dit moment (het matige

waarderingscijfer voor het recreatiegebied bevestigt dat) dan dat het zou wijzen op een gebrek aan draag-

vlak voor overige voorzieningen.

Hoofdstuk 5: Aanbodanalyse

Bij het ontwikkelen van een leisure-programma voor Berkendonk dient rekening te worden gehouden met

de aanwezigheid van bepaalde voorzieningen (alsook toekomstige voorzieningen) in de omgeving van de

plas. In hoofdstuk 5 vindt u een overzicht van de relevante voorzieningen.

Afgezet tegen het locatieprofiel voor Berkendonk, zoals omschreven in het leisure-beleidsplan (Toerisme &

Recreatie, Sport & Wellness, Horeca & Verblijf, Festivals & Evenementen) moet rekening worden

gehouden met de aanwezigheid (nu en in de toekomst) van de volgende voorzieningen: golfbanen in

Helmond en de regio, strandbaden in de regio, zwembad in Helmond, sauna'slbeautycentra in de regio,

fitnesscentra in Helmond en de regio, evenemententerreinen in Helmond en de regio,

verblijfsaccommodaties in Helmond en de regio en attractieparken in de regio.

Hoofdstuk 6: Leisure-programma op hoofdlijnen voor Berkendonk

De fysieke en technische randvoorwaarden, de beleidscontext, de vraag vanuit de markt en het aanbod in

Helmond en in de regio, al deze zaken (uitvoerig beschreven in de hoofdstukken 1 tlm 5) vormen de basis

(soms in restrictieve, soms in voorwaardenscheppende zin) voor de toekomstige leisure-ontwikkeling van

Berkendonk. Deze geven de kaders aan waarbinnen een leisure-programma tot stand moet komen.

Op basis van die kaders wordt in hoofdstuk 6 een voorstel gedaan voor een mogelijk leisure-programma

voor Berkendonk. Het betreft nadrukkelijk een voorstel voor een programma, passend bij de

randvoorwaarden zoals beschreven in de hoofdstukken 1 tlm 5.

III

Samenvatting

Discussienotitie 30-09-03

Dit voorstel verdient wellicht nadere verfijning of aanpassing, naar aanleiding van aanvullende kennis en

inzichten. Daarom zullen diverse organisaties en instellingen, alsmede marktpartijen en particulieren

uitgenodigd worden naar aanleiding van deze discussienotitie hun reactie te geven. Deze zullen verwerkt

worden in een defmitief voorstel. Op basis van dat voorstel dient er voorts een ruimtelijk plan gemaakt te

worden voor de ontwikkeling van het gebied.

Sterk samengevat wordt het volgende mogelijke programma voorgesteld:

. watersport en strandrecreatie: zwemmen, zonnen, spelen, surfen, zeilen, kanovaren, roeien, teleski,

onderwatersport, opslagruimte voor recreatieattributen, aanlegsteigers en botenhelling, snacks, sanitair,

kleedruimte

. horecavoorziening, aansluitend op het water (met terras)

. routestructuur om de plas, aansluiting op bestaande routes (fiets, wandel, ruiter)

. natuurontwikkeling aan de noordkant van de plas (waarbinnen extensief medegebruik mogelijk wordt

gemaakt)

. (thematische) verblijfsaccommodatie (geen bungalow/tweede huizen park, maar wel kindvriendelijke

camping of kleinschalige herberg)

. overdekt zwembadencomplex (geen traditioneel sportbad, maar kleinere speel- en relaxbaden)

. beautyfarrn/kuurcentrum, gericht op onthaasters, combineert uitvoerig 'badderen' met uitvoerig

'relaxen'

. festival/evenemententerrein binnen het huidige plangebied wordt afgeraden

Hoofdstuk 7: Exploitatiemogelijkheden Berkendonk in de toekomst

In de huidige situatie vindt het beheer van Berkendonk plaats door de gemeente. In hoofdstuk 7 wordt

aangegeven op welke wijze het beheer in de toekomst kan worden georganiseerd en wat hiervan de voor-

en nadelen zijn.

1. Publiek model:

Het beheer wordt volledig verzorgd door de gemeente. Onderdeel van deze taak is het verhuren of

verpachten van ruimte aan ondernemers/exploitanten. Gemeente houdt daarbij maximale zeggenschap over

de ontwikkeling.

2. Publiek-privaat model.

Beheer en onderhoud worden gedaan door gemeenten en ondernemers/exploitanten gezamenlijk, vanuit een

gezamenlijk belang en een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Gemeente heeft minder zeggenschap over

de ontwikkeling.

3. Privaat model:

Beheer wordt geheel bij een private partij (een exploitant of een vereniging van exploitanten) gelegd. De

gemeente kan alleen randvoorwaarden en kwaliteitseisen stellen ten aanzien van de ontwikkeling.

De keuze van een model zal onder meer beïnvloed worden door de mate van directe invloed die de

gemeente wil hebben, door de behoefte aan duidelijkheid over de hoogte van de gemeentelijke bijdrage en

over de mate waarin het recreatiegebied gratis toegankelijk moet blijven. Over dat laatste dienen in ieder

model heldere afspraken gemaakt te worden.

IV

Inhoudsopgave

Samenvatting

Hoofdstuk 1 Inleiding

1.1. Inleiding

1.2. Recreatiegebied Berkendonk

1.3. Ambitie

Hoofdstuk 2 Uitgangssituatie

2.1. Inleiding

2.2. Ontgronding en contractuele verplichtingen

2.3. Omvang

2.4. Inrichting

2.5. Beheer en onderhoud

2.6. Exploitatiekosten

2.7. Geschiktheid Berkendonk voor specifieke recreatievormen

2.8. Conclusies hoofdstuk 2

Hoofdstuk 3 Beleidsmatige context

3.1. Inleiding

3.2. Landelijk beleid

3.3. Provinciaal beleid

3.4. Regionaal beleid

3.5. Lokaal beleid

3.6. Conclusies hoofdstuk 3

Hoofdstuk 4 Vraaganalyse

4.1. Inleiding

4.2. Trends

4.3. Marktpotentieel Helmond en omgeving

4.4. Gebruik Berkendonk

4.5. Tevredenheid gebruikers over Berkendonk

4.6. Wensen van Helmonders ta.v. Berkendonk

4.7. Conclusies hoofdstuk 4

Hoofdstuk 5 Aanbodanalyse

5.1. Inleiding

5.2. Sport & Wellness

5.3. Toerisme & Recreatie

5.4. Festivals & Evenementen

5.5. Horeca & Verblijf

5.6. Toekomstige leisure-initiatieven

5.7. Conclusies hoofdstuk 5

Hoofdstuk 6 Leisure-programma op hoofdlijnen voor Berkendonk

6.1. Inleiding

6.2. Aandachtspunten bij leisure-ontwikkeling Berkendonk

6.3. Leisure-programma op hoofdlijnen Berkendonk

Hoofdstuk 7 Exploitatiemogelijkheden Berkendonk in de toekomst

7.1. Inleiding

7.2. Modellen voor beheer Berkendonk

7.3. Afweging

1

3

3

4

7

7

8

8

10

11

12

12

15

15

15

16

18

20

21

21

22

23

24

24

25

27

27

28

29

30

31

32

33

33

36

39

39

40

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie OI-IO-O3

Hoofdstuk 1: Inleiding

1.1. Inleiding

Deze notitie geeft antwoord op de vraag binnen welke kaders een leis ure-programma 1 op Berkendonk tot

ontwikkeling kan worden gebracht. Voor het onderzoeken van de haalbaarheid van het realiseren van

specifieke voorzieningen op specifieke plaatsen zal een afzonderlijke financiële en markttoets uitgevoerd

moeten worden. Deze stap is pas later van belang en kan bovendien het beste door marktpartijen zelf

worden uitgevoerd. W él wordt een voorzet gegeven voor de aard van de gewenste voorzieningen. Op basis

hiervan kunnen marktpartijen zich meldenJkunnen marktpartijen benaderd worden.

De notitie is een product van de Werkgroep Leisure Berkendonk, die bestond uit vertegenwoordigers van

de betrokken gemeentelijke afdelingen en Fontys Hogeschool Eindhoven en die tevens ondersteund werd

door een stagiair van de Fontys Hogeschool2.

1.2. Recreatiegebied Berkendonk

Recreatiegebied Berkendonk ligt aan de oostkant van Helmond, ter hoogte van de wijk Rijpelberg, vlak

boven de N270 tussen Helmond en Deurne (zie figuur 1). Aanvankelijk is het project in 1987 opgezet als

ontwikkelingsplan gebaseerd op zandwinning, uitmondend in een (water)recreatieproject in de stedelijke

randzone van de toenmalige groeistad Helmond.

Figuur I.. Ligging Recreatiegebied Berkendonk

Bron: Balemans, S.: Voor iets gaat de zon op, Eindhoven 2003

1 'Leisure' wordt hier gedefinieerd als 'de besteding van vrije tijd in voorzieningen/gebieden buitenshuis'.

2 Voor de exacte samenstelling van de werkgroep zie bijlage 1.

3

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 01-JO-03

Het totale recreatiegebied omvat circa 90 ha3 (zie figuur 2 voor de begrenzing van het gebied). Op dit

moment is een deel sinds 1994 in gebruik voor recreatieve doeleinden. In de loop der jaren zijn met name

in de zomerperioden diverse vormen van dagrecreatie op en om het water ontstaan. De plas wordt

inmiddels jaarlijks door gemiddeld ruim 55.000 bezoekers bezocht4.

Naar de toekomst toe kan het toeristisch-recreatieve gebruik van de plas worden geïntensiveerd door het

uitbreiden of kwalitatief verbeteren van bestaande gebruiksvormen enerzijds en het toevoegen van nieuwe

gebruiksvormen anderzijds. Uitbreiding van de voorzieningen kunnen Berkendonk aantrekkelijker maken

voor een groter publiek en kunnen de (toekomstige) bedrijfsexploitatie verbeteren.

Figuur 2: Begrenzing recreatiegebied Berkendonk (bestemmingsplan 1997)

Bron: Balemans, S.: Voor iets gaat de zon op, Eindhoven 2003

1.3. Ambitie

De ambities van de gemeente Helmond met betrekking tot de toeristisch-recreatieve invulling van de plas

overschrijden de huidige begrenzingen van het gebied. Een korte verkenning van het ambitiekader maakt

dat duidelijk.

Het beleid van de gemeente Helmond is gericht op het versterken van de economische positie en het

bevorderen van het woon-, werk- en leefklimaat van de stad in het algemeen en de Helmondse binnenstad

in het bijzonder. Daarbij streeft Helmond ernaar een centrumpositie in te nemen binnen de Peelregio5.

Het inwoneraantal is in 2010 gestegen tot ruim 100.000 (tegenover 85.000 nu). In 2010 telt de Peelregio

daarnaast ruim 110.000 inwoners6.

3 bron: Berkendonk Projectontwikkeling B.V. (BPO)

4 Eigen ervaring gemeentelijk beheerder, zie ook hoofdstuk 4, paragraaf 4.

5 Gemeente Helmond, Integrale Stadsvisie Helmond 2010, Helmond, 2000.

6 Peelregio: Asten, Deurne, Gemert-Bakel, Laarbeek en Someren. Bron: bevolkingsprognoses Provincie Noord-

Brabant, actualisering 2002.

4

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 01-10-03

Toeristisch-recreatieve en leisure-voorzieningen in de stad dienen qua omvang, kwaliteit en variëteit

afgestemd te zijn op de beoogde groei van de stad. Vooralsnog is er sprake van een achterstandspositie op

dit vlak? Er dient daarom zowel kwantitatief als kwalitatief een inhaalslag gemaakt te worden.

Binnen het kader van deze ambities heeft de gemeente onlangs beleid op het gebied van 'leisure,8 vast-

gesteld. Doel: het aanbieden van een kader voor de wijze waarop de gemeente in de toekomst om wil gaan

met (initiatieven op het gebied van) leisure.

De notitie benoemt voor Helmond een aantallocaties waar leisure-ontwikkeling mogelijk is. Als een van de

meest perspectiefvolle locaties wordt genoemd: Berkendonk.

Het locatieprofiel, dat uitgangspunt vormt voor de verdere leisure-ontwikkeling van Berkendonk ziet er

samengevat als volgt uit9:

. sport & wellness

. toerisme & recreatie

. festivals & evenementen

. horeca & verblijf

Het gemeentebestuur heeft daarbij aangegeven dat een deel van de voorzieningen jaarrond gebruikt moet

kunnen worden cq. het gehele jaar door bezoekers aan moet kunnen trekken.

Het gemeentebestuur heeft bovendien aangegeven dat de uitwerking van het concept nadrukkelijk

afgestemd dient te worden op ontwikkelingen elders in de stad. Vooral de beoogde leisure-ontwikkelingen

op Suytkade en in het Centrum zijn hierbij van belang, omdat voor deze deels vergelijkbare profielen zijn

vastgesteld.

Tenslotte heeft het gemeentebestuur gewezen op het belang om bij de uitwerking een duidelijke relatie te

leggen met de ontwikkelingen in de Groene Peelvallei8.

Binnen het Reconstructieplan voor de Peel8 worden aan de Groene Peelvallei en met name aan het gebied

gelegen tussen Helmond en Deurne (waar ook Berkendonk deel van uitmaakt) volop potenties toegedicht

voor toeristisch-recreatieve ontwikkeling. Dit heeft inmiddels geresulteerd in een visie op de ontwikkeling

van het tussengebied Helmond-Deurne (als bouwsteen voor het Reconstructieplan voor de Peel), waarbij

het belang van samenhang en samenwerking benadrukt worden.

7 Lagroup Leisure & Arts Consultants: Op weg naar een leisure-beleid voor de gemeente Helmond, Amsterdam, 2002.

8 'Leisure' wordt hier gedefinieerd als 'de besteding van vrije tijd in voorzieningen/gebieden buitenshuis'.

9 Zie verder hoofdstuk 3.

5

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Hoofdstuk 2: Uitgangssituatie

2.1. Inleiding

In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de stand van zaken met betrekking tot technische

aspecten als ontgronding, inrichting, beheer en exploitatie, maar ook met betrekking de technische

geschiktheid van de plas en zijn omgeving voor specifieke recreatievormen.

2.2. Ontgronding en contractuele verplichtingen

De afgravingen worden verricht en geëxploiteerd door Berkendonk Projectontwikkeling B.V. (Bpa).

BPa is een speciaal voor dit project in het leven geroepen ontwikkelingstak van B.V. Grint- en

Zandexploitatiemaatschappij Gebr. Smals, op haar beurt weer een onderdeel van Smals Beheer B.V.

De uitvoering van de ontgronding en inrichting is in fasen verdeeld (zie figuur 3).

Figuur 3: Fasering zandwinning

-Begrenzingplangebied

IZI Fase 1

m Fase 2

EZ!! Fase "3'

- Huidige locatie zanddepot

Bron: Balemans, S.: Voor iets gaat de zon op, Eindhoven, 2003

Fase 1 (1987-2002): Ontgronding gemeente-eigendommen

De eerste fase van de afgraving is inmiddels afgerond en het terrein is ingericht ten behoeve van met name

watergebonden dagrecreatie. Tijdens deze fase is het zanddepot gesitueerd op de locatie met de

bestemming evenemententerreinen. Met BPa is afgesproken dat een alternatieve locatie beschikbaar zou

zijn voor 1999. Dat is niet gelukt. Vanaf medio 1999 heeft ontgronder daarom een vergoeding betaald.

Tevens heeft ontgronder ter compensatie enige parkeergelegenheid gerealiseerd. Vooralsnog is er geen

alternatieve depotlocatie gevonden.

7

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Fase 2 (2002-2007): Ontgronding particuliere gronden (grotendeels eigendom ontgronder)

Fase 2 is in volle gang. De bestemming van het totale gebied werd gewijzigd van 'waardevol agrarisch

gebied' naar 'natuurgebied' en 'dagrecreatie extensief. Fase 2 wordt afhankelijk van overdrachtsmomenten

overgedragen en is thans nog in eigendom van BPD. Na voltooiing van fase 2 verkrijgt de gemeente

Helmond eigendom van de grond tegen een symbolisch bedrag (contractafspraak). Na overdracht van de

grond is SmalslBPD formeel geen partij meer en speelt daardoor ook geen juridische rol meer bij een

eventuele toekomstige commerciële ontwikkeling van de plas. Er zijn dan ook vanuit de gemeente

Helmond geen toezeggingen/afspraken richting SmalslBPD over de verdere commerciële ontwikkeling. De

ontgronding vindt alleen plaats in de periode tussen 15 september en 15 maart. Ten behoeve van het

recreatief gebruik van de plas zijn er geen graafactiviteiten in de zomerperiode.

'Fase 3' (2007-2010, schatting): Aanvraag tot verdere ontgronding aan de oostkant van de plas

Door BPD is bij de gemeente het verzoek ingediend om aan de zuidoost zijde van de plas een gebied van

3,3 ha. te mogen ontgronden. De gemeente heeft in eerste instantie positief gereageerd op dit verzoek, maar

heeft er wel enkele voorwaarden aan verbonden. BPD dient ondermeer de consequenties door middel van

onderzoek aan te tonen en een inrichtings- en beheersplan te maken voor het extra te ontgronden gebied.

BPD heeft hiertoe afgelopen zomer (2003) een concept-bestemmingsplan ingediend bij de gemeente.

Gemeentelijke instemming met het plan en het in procedure brengen daarvan is noodzakelijk om de

vergunningsaanvraag voor de ontgronding op te starten. Het concept bestemmingsplan is momenteel

ambtelijk in behandeling.!

2.3. Omvang

De omvang van de waterplas is op dit moment circa 50 ha2. De diepte van de plas is 18 meter. De omvang

van het totale terrein (zie afbakening in figuur 2, pagina 4) bedraagt circa 90 ha. Een groot deel van het

terrein is op dit moment echter niet openbaar toegankelijk vanwege de zandwinningsactiviteiten.

De omvang van de waterplas is na afronding van fase 2 circa 65 ha, waarvan een deel niet gebruikt mag

worden voor waterrecreatie, vanwege een natuurbestemming (zie ook hoofdstuk 3, paragraaf 5). De diepte

van de plas blijft na fase 2 18 meter. De omvang van het totale recreatiegebied bedraagt na afronding van

fase 2 nog steeds circa 90 ha.

De omvang van de waterplas na afronding van fase 3 bedraagt circa 70 ha, waarvan een deel niet gebruikt

mag worden voor waterrecreatie, vanwege een natuurbestemming. De diepte blijft 18 meter. De omvang

van het totale recreatiegebied is na afronding van fase 3 nog immer circa 90 ha (waarbij het aandeel water

is vergroot en het aandeel land is verminderd).

2.4. Inrichting

Met BPD is overeengekomen dat zij behalve de graafactiviteiten ook de landschappelijke inrichting van de

directe omgeving van de plas voor hun rekening nemen. Dit gebeurt op basis van een door de gemeente

goedgekeurd inrichtingsplan (zie figuur 4).

! In de Werkgroep WaterKwaliteit Berkendonk is onlangs n.a.v. de doorzichtproblematiek voorgesteld deze

locatie (fase 3) in eerste instantie in te richting als bezinkbassin voor retourwater; dit zou de huidige

problemen rondom het beperkte doorzicht mogelijk kunnen oplossen. In een later stadium zou fase 3

volledig ontgrond moeten worden.

2 bron: Berkendonk Projectontwikkeling B.V. (BPD)

8

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Figuur 4: streefbeeld/innchtinJlsvlan Berkendonk (landschavveliik)

Bron: Berkendonk Projectontwikkeling, bewerking Balemans, S.: Voor iets gaat de zon op, Eindhoven 2003

Sinds 1994 is Berkendonk in gebruik voor recreatieve doeleinden.

Hiervoor zijn in het gebied enkele basisvoorzieningen getroffen:

. Het zuidwestelijke gedeelte is op dit moment minimaal ingericht voor oeverrecreatie in de vorm van:

. strand

. ligweiden

. 4 units met toiletruimten

. horecakiosk met beperkt assortiment

. speeltoestellen

. afvalbakken

. zitbanken

. Parkeerplaatsen en fietsenstallingen zijn te vinden aan de zuidkant van de plas.

. Daarnaast zijn er gedurende heel het jaar containerunits geplaatst, die gebruikt worden door de

reddingsbrigade en de surfvereniging

. In verband met aansprakelijkheid is een scheiding aangebracht tussen zandwinningszone

en de recreatie zone (zie figuur 5); het gebied is echter openbaar toegankelijk. Er is geen sprake van

entreeheffing.

. Verder is het gebied zodanig afgebakend, dat het gebied alleen bereikbaar is voor wandelaars en

fietsers

9

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Figuur 5: Globale zonering recreatie-/zandwinningsactiviteiten

fJ Zonering recreatief gebruik anno 2003

~ Zonering zandwinnlngsaclivileilen anno 2003

Bron: Balemans, S.: Voor iets gaat de zon op, Eindhoven, 2003

2.5. Beheer en onderhoud

Het beheer van Berkendonk is sedert 1998 in handen van de gemeente Helmond. Zowel wat betreft het

reguliere beheer (onderhoud terreinen en gebouwen), als het recreatieve beheer (toezicht op de recreatie en

het gebruik van de plas).

De gemeente Helmond heeft hiervoor een aanspreek- en coordinatiepunt in de persoon van de beheerder.

In het voor-, hoog- en naseizoen (1 mei - 31 augustus) is de beheerder aanwezig op de recreatieplas voor

het verrichten van zijn werkzaamheden.

De beheerder wordt in het zomerseizoen bijgestaan en ondersteund door de reddingsbrigade van vereniging

'De Helmondse Watervrienden' aangevuld met een aantal vrijwilligers van de reddingsbrigade 'De

Reddingsklos' uit Aarle Rixtel, voor voornamelijk de veiligheidsaspecten op en in de randzone van het

water.

Met betrekking tot de orde en veiligheid op Berkendonk vindt er ieder voorjaar overleg c.q. evaluatie in het

najaar plaats tussen de gemeentelijk beheerder en de politie van Helmond-Oost. Naast de rol van

optredende partij bij misdrijven is de politie belast met regelmatig surveilleren bij Berkendonk gedurende

de drukke dagen in het hoogseizoen, eventueel in samenwerking met de stadswacht.

10

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Met betrekking tot de Wet Hygiene en Veiligheid Zwemwater (WHVZ) heeft Berkendonk een categorie

B-IC-inrichtingsstatus (oppervlaktewater waar gelegenheid wordt gegeven tot zwemmen). Als richtlijn

wordt gehanteerd dat open oppervlaktewater, waar mensen vrij kunnen zwemmen, wordt ingedeeld in

categorie D. Echter op het moment dat er toiletgebouwen aanwezig zijn, diepteaanduidingen of hekwerken

geplaatst worden, dan valt het open oppervlaktewater onder categorie C. De wet is in principe normstellend

voor iedere aanbieder van zwemgelegenheid en wordt gehandhaafd door de provincies door middel van

jaarlijkse controles op zweminrichtingen.

Tijdens het zomerseizoen worden iedere week controles uitgevoerd door afwisselend het Waterschap

De Aa (hoofd verantwoordelijk voor kwaliteit oppervlaktewater) en de gemeente Helmond. Hierdoor is elke

week rapportage beschikbaar over de zwemkwaliteit, waardoor zonodig adequaat en alert gereageerd kan

worden op eventuele onregelmatigheden3.

2.6. Exploitatiekosten

De kosten die voortvloeien uit de exploitatie van de plas bestaan vooral uit beheerskosten voor onderhoud

en het recreatieve beheer. Het gaat jaarlijks om een bedrag van ¿ 150.000,-.

Een deel van deze kosten wordt gedekt uit de opbrengst van de verkoop van gemeentelijke grond in fase 1.

Hiertoe is een fonds opgezet, waaruit de jaarlijkse beheers- en onderhoudskosten worden betaald. Een

ander deel wordt betaald uit de vergoeding voor het beschikbaar stellen van het zanddepot. Er is voorts nog

sprake van baten uit horeca-inkomsten, doch deze zijn te verwaarlozen (geringe schaalgrootte en

uitbesteding aan pachters).

Fase 2 behelsde de afgraving van gronden die door BPD zelf aangekocht zijn. De gemeente heeft in deze

fase dus geen verdiensten gehad uit de verkoop van eigen gronden.

De bestaande exploitatieconstructie zal tot en met 2004 afdoende zijn om de kosten te dekken. De middelen

uit het fonds zijn dan verbruikt. Wel kunnen er eventueel nog inkomsten gehaald worden uit het beschik-

baar stellen van het zanddepot. Dit los van de vraag of het handhaven van het zanddepot wenselijk is.

Vanaf 2005 zullen alternatieve middelen de exploitatie moeten dragen. In het geval van een ongewijzigde

situatie wil dit dus zeggen, dat vanaf 2005 de exploitatiekosten van Berkendonk rechtstreeks gedekt moeten

worden door reserveringen daarvoor in de gemeentelijke begroting.

3 De waterkwaliteit op Berkendonk wordt thans mogelijk beïnvloed door de zandwinning in de vorm van beperkt

doorzicht als gevolg van zandbezinking.

11

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

2.7. Geschiktheid Berkendonk voor specifieke recreatievormen

In 1998 heeft de gemeente Helmond onderzoek laten verrichten naar de mogelijkheden en

onmogelijkheden voor recreatief gebruik (outdoor) van de plas en zijn omgeving4. Het onderzoek had

betrekking op de situatie na beëindiging van fase 3. De plas zou dan een omvang hebben van circa 70 ha.

Met betrekking tot watergebonden recreatievormen:

Berkendonk is geschikt voor: Berkendonk is niet/minder geschikt voor:

. zwemmen . roeisport

. kanosport . jetskiën

. onderwatersport . motorbootvaren

. surfsport . zeilen

. vissport

. waterskisport (alleen teleski).

Met betrekking tot niet-watergebonden recreatievormen:

Berkendonk is geschikt voor: Berkendonk is niet/minder geschikt voor:

. zonnen . skisport (ruimte, grond, investeringen)

. wandelen/fietsen . paardrijden (overlast)

. skeeleren/wheeleren . ATB-fietsen (overlast)

. sportklimmen

. sportlspelvoorzieningen (sportvelden, speeltuin)

. survivalactiviteiten

2.8. Conclusies hoofdstuk 2

.

De ontgronding en basisimichting van Berkendonk worden verricht door Berkendonk Projectontwik-

keling (BPD) en verlopen in fasen. Fase 2 wordt in 200712008 afgerond. Het oppervlakte van de

waterplas bedraagt dan circa 65 ha. Het oppervlakte van het gehele terrein (voor begrenzing zie figuur

2, pagina 4) bedraagt dan circa 90 ha.

.

De gemeente Helmond moet op korte termijn besluiten of zij de aanvraag van BPD voor het afgraven

van een strook grond aan de zuidoostkant van de plas (fase 3) wil honoreren. Fase 3 wordt op zijn

vroegst afgerond in 2010. Na fase 3 zou het oppervlakte van de waterplas circa 70 ha bedragen. Het

oppervlakte van het gehele terrein zou circa 90 ha bedragen.

.

Simpel gezegd gaat het om de keuze tussen meer land, maar minder water of meer water, maar minder

land. Minder water biedt aan minder waterrecreanten plaats; minder land laat minder vormen van

landgebonden recreatie toe (tenzij het recreatiegebied wordt uitgebreid in zuidelijke of zuidoostelijke

richting; in het laatste geval moeten allianties worden aangegaan met Deurne).

.

De gemeente moet zich voorts realiseren, dat uitbreiding van de zandwinningsactiviteiten met zich

meebrengt dat de 'overlast' door deze activiteiten nog enkele jaren langer zal aanhouden.

4 WvB-Marketingadviezen, Ontwikkelingsperspectief recreatiep1as Berkendonk, Deurne, 1998.

12

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

.

Deze 'overlast' houdt het volgende in:

. het terrein is enkel tussen 15 maart en 15 september voor het publiek toegankelijk. Het gaat hierbij

bovendien om slechts een deel van het terrein; het zanddepot en de oostkant van de plas (het huidige

zandwinningsgebied) zijn verboden terrein. Tussen 15 september en 15 maart is het verboden zich in

de waterplas te begeven.

. Het toevoegen van recreatieve voorzieningen die zich binnen de begrenzingen van fase 2 of binnen

toe gangs/afvoerwegen bevinden is thans nog niet mogelijk

. Ook de zuidwesthoek van het terrein, dat thans in gebruik is als zanddepot, is nu nog niet

beschikbaar voor recreatieve doeleinden of het realiseren van recreatieve voorzieningen.

.

Rondom het westelijke en zuidwestelijke deel van de plas (uitgezonderd het zanddepot) is wel ruimte

voor het toevoegen van recreatieve voorzieningen. De beschikbare grond op die plaats is echter

miniem.

.

Hoewel er in feite dus begonnen kan worden met het toevoegen van recreatieve elementen aan de west-

en zuidwestkant van de plas; kan het slechts gaan om kleine voorzieningen, aansluitend bij de huidige

recreatieve functie. Het is bovendien verstandig om dit te doen binnen de kaders van een totaal visie op

de gewenste toekomstige leisure-ontwikkeling van het recreatiegebied.

.

Een toeristisch-recreatieve ontwikkeling van betekenis is op korte termijn niet realiseerbaar (tenzij op

korte termijn een verplaatsing van het zanddepot in zicht komt). Een afgraving van fase 3 zal dit nog

extra vertragen.

.

Zowel beheer als onderhoud worden thans uitgevoerd door de gemeente Helmond. Dit kost jaarlijks

¿ 150.000,-. Tot en met 2004 zijn er voldoende middelen om de kosten te dekken. Daarna niet meer.

.

Ook hier staat de gemeente voor een keuze. Moet er gestreefd worden naar het toevoegen van zoveel

mogelijk (kleinschalige) commerciële voorzieningen op korte termijn, of moet men wellicht entree

gaan heffen, om de exploitatie rond te krijgen (of om de pijn te verzachten)? Of moet men het tekort

van ¿ 150.000,- vanaf 2005 jaarlijks ten laste laten komen van de gemeentebegroting?

13

Ontwikkelingsperspectief Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Hoofdstuk 3: Beleidsmatige context recreatiegebied Berkendonk

3.1. Inleiding

De door Helmond gewenste ontwikkeling van recreatiegebied Berkendonk dient te passen in het beleid

op verschillende overheidsniveaus. In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van het relevante beleid

op rijks-, provinciaal, regionaal en lokaal niveau, alsmede hun consequenties voor Berkendonk. (Een uit-

voerige beschrijving treft u aan in bijlage 2. In dit hoofdstuk wordt volstaan met een samenvatting.)

3.2. Rijksbeleid

In het nationaal ruimtelijk beleid! is de aandacht voor recreatie beperkt. Wel wordt gesteld, dat het voor de

kwaliteit van de leefomgeving in de stedelijke gebieden van belang is dat er voldoende recreatieve

mogelijkheden en groenvoorzieningen in en om de stad zijn.

Het Rijk zal zich in hoofdzaak richten op ruimtelijke ontwikkelingen van nationaal belang alsmede de

algehele ruimtelijke samenhang van Nederland. Lokale overheden krijgen meer ruimte om het beleid op

lokaal niveau vorm te geven en uit te voeren. Vanuit deze insteek is vanuit Rijksniveau niet veel directe

beleidsinvloed te verwachten op de ontwikkelingen rondom Berkendonk.

3.3. Provinciaal beleid

Beleidskader toerisme en recreatie Noord-Brabant

De provincie Noord-Brabant2 geeft aan te streven naar productdifferentiatie en kwaliteitsverbetering van

het bestaande aanbod. Men wil hierdoor 'meer van hetzelfde' tegen gaan. Met als uitgangspunt

'recreatie motieven' is men gekomen tot een dertiental 'recreatie milieus , (zie bijlage 2).

Vanuit het perspectief van Berkendonk met zijn perifere ligging aan de rand van zowel een stedelijke

omgeving als een natuurlijke omgeving, liggen er vele kansen voor een verdere toeristisch-recreatieve

invulling. Immers: er liggen mogelijkheden voor een bundeling van vele van de genoemde recreatiemilieus:

buitenrecreatie, bewegingsrecreatie, natuurgerichte recreatie, spanning en uitdaging, vertier, verwennerij,

onze buurt buiten, recreatief verblijf als uitvalsbasis en groepsverblijf.

Streekplan Noord-Brabant 2002

De provincie wil de recreatiemogelijkheden in of nabij de stedelijke regio's bevorderen. Bezoekers-

intensieve voorzieningen en voorzieningen met een groot ruimtebeslag voor bebouwing en verharding

horen thuis in stedelijke centra of aan de stadsranden.

Berkendonk valt grotendeels binnen de Agrarische Hoofdstructuur-Iandbouw. Hierbinnen wordt volop

ruimte gegeven aan vormen van toerisme en recreatie, die aan het buitengebied zijn verbonden. Wel moet

rekening worden gehouden met de landbouw en de aanwezige waarden in een gebied. Nieuwe verblijfs-

recreatieve voorzieningen en bezoekers intensieve dagrecreatiepunten zijn met name mogelijk in de kern-

randzones3, mits ze landschappelijk goed worden ingepast.

1 Richtinggevend zijn de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening (niet vastgesteld), samen met Stellingnamebrief Nationaal

Ruimtelijk beleid (1 november 2002).

2 Provincie Noord-Brabant: Ontspannend Brabant, beleidskader toerisme en recreatie, Den Boseh, 2001.

3 Een gedeelte van het buitengebied dat grenst aan de bebouwde kom, met daarin relatief veel bebouwing op korte

afstand van elkaar.

15

Ontwikkelingsperspectief Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

De uitloper van de Bakelse bossen ten noorden van de plas en het MOB-complex4 worden tot de Groene

Hoofdstructuur gerekend. Hierbinnen zijn nieuwe dagrecreatiepunten mogelijk, mits deze draagkracht van

het betrokken gebied niet overschrijden en mits deze leiden tot een verrijking van het toeristisch product in

de streek. In de praktijk zijn de mogelijkheden beperkt.

De Aa wordt op de streekplankaart aangegeven als Ecologische Verbindingszone. Recreatief medegebruik

is toegestaan, mits het functioneren van de ecologische verbinding voorop staat.

Daar waar landbouwbedrijven en recreatiepunten elkaars uitbreidingsmogelijkheden belemmeren in

verband met stankhinder, wordt in het kader van het project Revitalisering Landelijk Gebied naar

oplossingen gezocht.

Revitalisering Landelijk Gebied

Om uitvoering te geven aan de Reconstructiewet Concentratiegebieden is door de provincie Noord-Brabant

het project Revitalisering Landelijk Gebied gestart. Eén van de doelstellingen in dit project is de

verbetering van de toeristisch-recreatieve mogelijkheden.

Toerisme en recreatie verhouden zich niet altijd even goed ten opzichte van de landbouw en met name de

intensieve veehouderij (stankhinder). In het kader van het reconstructieplan is daarom voorgenomen om

recreatiegebieden te beschermen tegen stankhinder vanwege intensieve veehouderijen.

Hiertoe is een zoneringsvoorstel gedaan. Hierin is, vanwege de recreatieve functie van Berkendonk, de

directe omgeving (in een straal van minimaal 250 meter) van de waterplas gezoneerd als extensiverings-

gebied. In dit gebied worden de ontwikkelingsmogelijkheden van de aanwezige intensieve veehouderijen

tot een minimum beperkt en op termijn is beëindiging van de bedrijfsactiviteiten voorzien. Hierdoor

worden beperkingen vanuit de landbouw voor nieuwe recreatieve ontwikkelingen rondom Berkendonk

weggenomen.

3.4. Regionaal beleid

Sociaal-economisch beleid regio Eindhoven

Het Samenwerkingsverband Regio Eindhovens geeft wat betreft toerisme aan dat afgelopen jaren veel

geïnvesteerd is in voorzieningen en infrastructuur en dat de nadruk in de komende periode vooral moet

liggen op promotie en vermarkting van de regio als aantrekkelijk toeristisch product. Algehele profilering

alsook productontwikkeling dient plaats te vinden aan de hand van de thema's techniek en design.

Voor Berkendonk (maar ook in groter verband: Groene Peel vallei en Peel) geldt, dat er de komende jaren

nog een inhaalslag gemaakt dient te worden wat betreft productontwikkeling (naast promotie en

vermarkting). Het is goed om daarbij open te staan voor toepassingen op het gebied van techniek en design.

Toeristisch-Recreatieve Visie De Peel6

Deze visie dient als input in het Reconstructieplan. Dit is gedaan teneinde in het kader van eventuele

streekplan wijzigingen, de ontwikkelingskansen op het gebied van toerisme en recreatie veilig te stellen.

Het tussengebied Helmond-Deurne is in het rapport en op de streefbeeldkaart benoemd als potentievolle

locatie voor de ontwikkeling van toerisme en recreatie. Voor Berkendonk worden genoemd:

verblijfsaccommodatie, watersport- en strandrecreatie, indooractiviteiten.

4 Terrein gelegen op grondgebied gemeente Deurne, maar tegen grens gemeente Helmond, ten zuiden van de N270

5 Samenwerkingsverband Regio Eindhoven: Actie Reactie, Sociaal-Economisch Beleidsplan 2002-2007, Eindhoven

2003.

6 Werkgroep Recreatie Reconstructiecommissie De Peel: Toeristisch-Recreatieve Visie De Peel, Den Bosch, 2003.

16

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Groene Peelvallei

In het kader van het samenwerkingsverband Groene Peel vallei trachten de gemeenten Helmond, Gemert-

Bakel, Asten, Laarbeek en Deurne te komen een gezamenlijke gebiedsontwikkeling, waarbij gestreefd

wordt naar het realiseren van een complementair aanbod aan economische functies in het algemeen en

toeristich-recreatieve product-marktcombinaties in het bijzonder. Hiertoe vindt regelmatig afstemming

plaats tussen betrokken gemeenten.

Toekomstvisie Tussengebied Helmond-Deurne7

De betrokken gemeenten streven naar een vitale, open ruimte. De natuurlandschappelijke kwaliteiten

vormen het basiskapitaal, dat beschermd en versterkt moet worden. De openheid van het gebied moet

gewaarborgd blijven door uit te gaan van de natuurlijke basis: de Groene Hoofdstructuur enerzijds en het

bekenstelsel met waterberging anderzijds.

De toeristisch-recreatieve ontwikkeling steunt op drie recreatieve hoekpunten (zie figuur 6) waartussen

gestreefd moet worden naar een concentratie en samenhang tussen bestaande en toekomstige

voorzieningen. Samenhang kan gevonden worden via een centrale thematiek (bijvoorbeeld rondom het

thema Paard & Peel) enJof in afstemming van voorzieningen en doelgroepen op elkaar (toeristisch-

recreatieve ketenvorming).

Figuur 6: Schematische weergave drie pijlers Centrumgebied Groene Peelvallei

Bron: Werkgroep Recreatie van de Reconstructiecommissie De Peel:

Integrale toekomstvisie Centrumgebied Groene Peel vallei, 's-Hertogenbosch, 2003

7 Gemeente Helmond: Aanzet tot visievorming voor een toeristisch-recreatief complex in het tussengebied Helmond-

Deurne, Helmond, 2002; Werkgroep Centrumgebied Groene Peelvallei/Werkgroep Recreatie Reconstructiecommissie

De Peel: Integrale toekomstvisie toerisme en recreatie Centrumgebied Groene Peel vallei, Den Bosch, 2003; ZKA

Consultants & Planners, Coalities voor een duurzame buffer: Verkenningennotitie invulling Centrumgebied Groene

Peel vallei , Breda 2003.

17

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Alternatieve economische dragers kunnen gevonden worden in alternatieve of extensieve landbouw, een

toeristisch-recreatieve invulling van V AB's8, alsmede overige activiteiten, zolang deze geen afbreuk doen

aan de ruimtelijke kwaliteit van het gebied.

Voor de drie belangrijkste bestaande toeristisch-recreatieve voorzieningen in het gebied (Berkendonk,

Hippisch Centrum en bospark De Bikkels wordt in het rapport van ZKA Consultants & Planners een aantal

mogelijke uitwerkingsrichtingen beschreven. Voor Berkendonk wordt voorgesteld:

. een spel- en recreatieboulevard: dagrecreatief gebruik van het strand (ligvelden, sportvelden,

botenhelling e.d.) gecombineerd met ondersteunende voorzieningen (horeca, botenverhuur e.d.)

. wellness & health promenade: marktsegmenten in sport, gezondheid en verblijf (sauna, health &

beautycomplex e.d.)

. themaboulevard: kleinschalige attractie met bovenlokaal marktbereik door onderscheidende thematiek

(Kinderlandgoet, zie ook hoofdstuk 5, paragraaf 6))

3.5. Lokaal beleid

Bestemmingsplannen

Binnen de gebiedsgrenzen van Berkendonk, zoals aangegeven in hoofdstuk 1, gelden twee bestemmings-

plannen, die bepalend zijn voor de huidige ontwikkelingsmoge1ijkheden. Het betreft de bestemmingplannen

Berkendonk (1990)9 en Buitengebied (1997)10. In figuur 7 is aangegeven welk plan waar geldt.

Figuur 7: Bestemmingsplannen Berkendonk en Buitengebied

Bron: gemeente Helmond

8 Vrijkomende Agrarische Bebouwing

9 Gemeente Helmond, Bestemmingsplan Berkendonk, Helmond, 1990.

10 Gemeente Helmond, Bestemmingsplan Buitengebied, Helmond, 1997.

18

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Bestemmingsplan Berkendonk (1990)

Het bestemmingsplan heeft als doelstelling om de gewenste recreatieve en natuurontwikkeling in het

gebied na de ontgronding te regelen. Wat betreft recreatieve activiteiten is duidelijk aangegeven waar die

kunnen plaatsvinden en welke activiteiten ter plaatse worden toegestaan.

Op en rondom de plas worden alleen dagrecreatieve activiteiten met bijbehorende voorzieningen (zoals

toiletgebouwen, parkeren, etc.) toegelaten. Verblijfsrecreatie is uitgesloten. In het zuidelijk deel van het

gebied liggen twee bijzondere bestemmingen met een dagrecreatief karakter, namelijk de bestemmingen

"Evenemententerrein" en "Dagrecreatiebedrijf'. De eerste bestemming spreekt voor zich. De tweede is

bedoeld voor de vestiging van een horecabedrijf.

In het gebied liggen ook de bestemmingen "Bos en bosschages" en "Natuurgebied". Binnen die

bestemmingen is alleen extensief recreatief medegebruik toegestaan (wandelen en fietsen).

Bestemmingsplan Buitengebied (1997)

De gronden die zijn gelegen binnen dit bestemmingsplan hebben een agrarische bestemming. Binnen deze

bestemming zijn geen (nieuwe) recreatieve ontwikkelingen mogelijk.

Integrale Stadsvisie II

In algemene termen kan gesteld worden dat het beleid van de gemeente gericht is op het versterken van de

economische positie en het bevorderen van het woon-, werk- en leefklimaat van de stad in het algemeen en

de Helmondse binnenstad in het bijzonder. Daarbij streeft Helmond ernaar een centrumpositie in te nemen

binnen de Peelregio. Voorzieningen in de stad zijn qua omvang, kwaliteit en variëteit afgestemd op de

beoogde groei van de stad. Het inwoneraantal is in 2010 gestegen tot ruim 100.000.

Leisure-beleid gemeente HelmondI2

Helmond heeft op het gebied van vrijetijdsvoorzieningen nog een inhaal slag te maken. De gemeente heeft

daarom een leis ure-beleid laten formuleren 13. Volgens de opstellers van het rapport dient Helmond eerst en

vooral te investeren in het op peil brengen van de 'basisinfrastructuur' op het gebied van leisure in Hel-

mond. Daarnaast kan gewerkt worden aan het versterken van het 'aantrekkelijke aanbod', waarbij gezocht

moet worden naar niches in de markt en naar complementariteit ten opzichte van de regio. Er wordt bij het

samenstellen van het Helmondse leis ure-aanbod uitgegaan van een afstemming van voorzieningen op de

kern waarden van de stad, en -daarbinnen- op de kern waarden per locatie. Voor Berkendonk gaat het om

'waterrijk' en 'groene omlijsting'. Voor Berkendonk is vervolgens een 'locatieprofiel' geschetst, dat als

richtsnoer dient voor de verdere leis ure-ontwikkeling. Het locatie profiel ziet er als volgt uit.

Karakteristiek

recreatief buitengebied

Relevante kemwaarden

groen en waterrijk

Uitgangspunten voor ontwikkeling

natuurlijke waarden versterkend

primair ruimte-extensief

indoor- en outdoor functies

primair stand-alone functies

lokale en bovenlokale aantrekkingskracht

versterken basisinfrastructuur

v erb lij fs ver! en gend/h erhaalbezoek

Primaire leisure-ftmcties:

sport & wellness

Secundaire leisure-ftmcties:

toerisme & recreatie

festivals & evenementen

Ondersteunende leisure-ftmcties:

horeca aan het water

Collegebesluit:

onderzoeken mogelijkheden verblijfsaccommodaties

onderzoeken mogelijkheden jaarronde voorzieningen

ontwikkeling afstemmen op ontwikkelingen elders in

de stad

ontwikkeling afstemmen op ontwikkelingen in Groene

Peelvallei-verband

11 Gemeente Helmond: Integrale Stadsvisie Helmond 2010, Helmond, 2000.

12 Lagroup Leisure & Arts Consulting: Op weg naar een leisure-beleid voor de gemeente Helmond, Amsterdam, 2002.

13 Het beleid heeft een kaderstellend karakter. Keuzes voor bepaalde voorzieningen op bepaalde plaatsen zijn niet

gemaakt. Dat heeft geleid tot locatieprofielen voor de diverse onderscheiden leisure-Iocaties in Helmond, die deels

overlappende en deels concurrerende voorstellen bevatten. Een nadere uitwerking was noodzakelijk.

19

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

3.6. Conclusies hoofdstuk 3

Samenvattend zijn naar aanleiding van voorgaande analyse van de beleidsmatige context van recreatieplas

Berkendonk de volgende conclusies te trekken.

.

Het overkoepelende landelijke (Vijfde NotaJStellingnamebrief) en provinciale (beleidskader toerisme

en recreatie) beleid lopen synchroon met de plannen om Berkendonk verder toeristisch-recreatief te

ontwikkelen. Het lokale (leisurebeleid) en regionale (toeristisch-recreatieve inbreng in reconstructie)

beleid schrijven aan Berkendonk grote ontwikkelingspotenties toe.

.

De vigerende bestemmingssituatie van Berkendonk laat daarentegen slechts beperkte mogelijkheden

toe. Bij handhaving van de huidige bestemmingsplannen zou het zwaartepunt van alle commerciële

ontwikkelingen rondom Berkendonk aan de zuid westkant van de plas komen te liggen. Ontwikke-

lingsmogelijkheden in de zuidoosthoek zijn beperkt.

.

Met andere woorden, gerelateerd aan het diverse beleid op lokaal, regionaal én provinciaal niveau biedt

de bestaande bestemmingssituatie van Berkendonk weinig (en afhankelijk van de gekozen ontwikke-

lingsrichting te weinig) perspectieven.

.

Afhankelijk van de gekozen ontwikkelingsrichting dient er rekening gehouden te worden met een

bestemmingsplan wijziging (deze is op zijn beurt afhankelijk van Streekplan wijziging, waarvoor het

Reconstructieplan als breekijzer kan fungeren).

.

Toeristisch-recreatieve ontwikkelingen dienen geconcentreerd te worden in de hoekpunten van het

Centrumgebied Groene Peel vallei (tussengebied Helmond-Deurne). Bescherming en versterking van

het landschap van het tussengebied dient uitgangspunt te zijn en de openheid van het tussengebied

dient behouden te blijven.

.

Het Nederlands Hippisch Centrum, Bospark De Bikkels en Berkendonk/Kinderlandgoet dienen in

samenhang en samenwerking met elkaar verder toeristisch-recreatief ontwikkeld te worden.

Samenhang tussen deze concentratievormen kan gevonden worden in een centrale thematiek enlof in

afstemming van voorzieningen en doelgroepen op elkaar (toeristisch-recreatieve ketenvorming).

.

Eerst en vooral dienen aan Berkendonk basisvoorzieningen toegevoegd te worden, die het water- en

strandrecreatieve aanbod van de plas compleet maken. Daarnaast moet met het oog op aanvullende

bovenlokale voorzieningen, gezocht worden naar niches in de markt en complementaire voorzieningen.

.

Het toevoegen van leis ure-voorzieningen dient te gebeuren binnen de kaders van een totaal visie op de

gewenste toekomstige leisure-ontwikkeling van het gebied.

.

Als uitgangspunt voor een verdere toeristisch-recreatieve ontwikkeling van Berkendonk gelden de

kernwaarden 'blauw' (water), 'groen' (natuur) en 'rood' (stedelijke omgeving). Voorzieningen moeten

gezocht worden binnen de segmenten sport & wellness, toerisme & recreatie, festivals & evenementen,

horeca & verblijf.

20

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Hoofdstuk 4: Vraaganalyse

4.1. Inleiding

In dit hoofdstuk wordt een globale beschrijving gegeven van de vraagzijde van de leisure-markt. Er is in het

kader van deze notitie echter geen marktonderzoek verricht. Het is in een later stadium aan marktpartijen

om de haalbaarheid van het realiseren van specifieke voorzieningen op specifieke plaatsen te onderzoeken.

Wel wordt een samenvatting gegeven van de belangrijkste trends en hun betekenis voor Berkendonk.

Trends zijn immers bepalend voor de ontwikkeling van de vraag op langere termijn. Overheden en

aanbieders van voorzieningen dienen zich bewust te zijn van deze ontwikkelingen en dienen hierop in te

spelen (aanbod volgt vraag).

Daarnaast zijn er dankzij de inwonersenquête 2002 gegevens voorhanden over de wensen van Helmonders

ten aanzien van de toekomstige ontwikkeling van de plas.

4.2. Trends

De vrijetijdsmarkt is continu in ontwikkeling als gevolg van demografische, sociaal-culturele en

economische ontwikkelingen 1.

Traditionele doelgroepen verdwijnen. In grote lijnen zijn de vrijetijdsbehoeften van verschillende groepen

consumenten wel in beeld te brengen. Echter, consumenten laten zich steeds minder gemakkelijk in hokjes

stoppen en vrijetijdsbehoeften kunnen steeds minder gemakkelijk gekoppeld worden aan specifieke catego-

rieën consumenten. Traditionele segmentaties, bijvoorbeeld naar leeftijd, inkomen en opleidingsniveau,

worden daarom steeds vaker vervangen door bezoekmotieven2.

De consument wordt gemiddeld genomen kritischer, mondiger en veeleisender; hij heeft minder tijd voor

vrijetijdsactiviteiten en kan kiezen tussen een vrijetijdsaanbod dat hand over hand toeneemt. Hij besteedt

daarom doelgerichter. De consumptieve bestedingen ten behoeve van vrijetijdsuitoefening lieten in 2000

ten opzichte van 1995 een forse groei zien3.

Een van de belangrijkste ontwikkelingen is de opkomst van de beleveniseconomie4, Werden producten,

diensten en plekken voorheen beoordeeld op hun functionaliteit, vandaag de dag is er een duidelijke

verschuiving te zien, waarbij zaken als emotie, fascinatie, identiteit en symboliek steeds belangrijker

worden. Het gaat de consument steeds vaker om het opdoen van boeiende en memorabele ervaringen.

Binnen de vraag naar ervaringenlbelevenissen is een zekere vorm van dualisme te zien. Aan de ene kant is

er een toenemende behoefte aan snelle en avontuurlijke vormen van recreatie, anderzijds vertoont diezelfde

consument eveneens een groeiende behoefte aan zingevende en rustgevende activiteiten. De consument

zoekt naar afwisseling, vermaak en avontuur, maar ook naar romantiek, veiligheid en nostalgie.

1 Een uitvoerige trend analyse is uitgevoerd door Lagroup (Op weg naar een leisure-beleid voor de gemeente Helmond,

Amsterdam, 2002)

2 Zie 'Ontspannend Brabant' (Provincie Noord-Brabant, 2000), zie ook hoofdstuk 3, paragraaf 3.

3 Sociaal Cultureel Planbureau: Tijdverschijnselen, impressies van de vrije tijd, Den Haag, 2003.

4 Mommaas, H. De vrijetijdsindustrie in stad en land, Den Haag, 2000.

21

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Binnen iedere vorm van vrijetijdsbeleving spelen volgens B. Pine en J. Gilmore5 een viertal

behoefteclusters een rol. Deze kunnen we indelen op basis van twee dimensies (zie figuur 8):

. niveau van deelname van de consument aan de activiteit (passief of actief)

. mate van betrokkenheid van de consument bij de attractie of omgeving (ondergaan of meemaken)

Wanneer we deze twee dimensies op een assenstelsel tegen elkaar uitzetten krijgen we vier

behoefteclusters:

I Amusement: passief meemaken (bioscoop, sport kijken)

11 Leren: actief ondergaan (cursus bloemschikken, interactief museumbezoek)

m Esthetiek: passief ondergaan (architectuurwandeling)

N Ontsnapping: actief meemaken (diepzeeduiken, lasergame)

Figuur 8: model van de beleveniseconomie

ondergaan

passief

Esthetiek

Leren

Amusement

Ontsnapping

actief

meemaken

Bron: Pine, B. & Gilmore, J.: De beleveniseconomie, Meppe11999.

De vier basisbehoeften amusement, leren, esthetiek en ontsnapping zijn bij iedereen aanwezig, met

accentverschillen per persoon en per tijdstip. Volgens Toerisme en Recreatie Nederland6 gaat het aanbod,

dat op deze vier behoeften inspeelt, het winnen. Er moet dan ook gestreefd worden naar de ontwikkeling

van multidimensionale belevenissen.

4.3. Het marktpotentieel in Helmond en omgeving

Het aantal inwoners in Helmond zal groein van 82.500 in 2002 naar ruim 100.000 inwoners in 20157.

Ontwikkeling leeftijdscategorieën 2002-2015, absoluut en in %7

2002 2005 2010 2015

leeftijd abs. % abs. % abs. % abs. %

0-14 15.992 19,4 17.344 19,6 19.043 19,7 19.592 19,5

15-49 42.733 51,8 45.616 51,6 49.146 50,9 49.428 49,3

50-64 14.078 17,0 15.219 17,2 17.022 17,6 18.272 18,2

65+ 9.731 11,8 10.188 11,5 11.245 11,7 12.956 12,9

totaal 82.534 100,0 88.367 100,0 96.456 100,0 100.248 100,0

5 Pine, B., Gilmore, 1.: De Beleveniseconomie, Meppel, 1999.

6 Toerisme & Recreatie Nederland, Beleef Holland Een visie op de toekomst van de toeristische en zakelijke reismarkt,

Leidschendam, 2003.

7 Gemeente Helmond, Bevolkingsprognose 2002-2015, Helmond, 2002.

22

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

4.4. Gebruikers Recreatiegebied Berkendonk

Het verzorgingsgebied van Berkendonk is van een lokaal (en dan met name de oostelijke kant van

Helmond) en in mindere doch groeiende mate ook regionaal (en dan met name de gemeente Deurne)

karakter.

Uit de resultaten van de inwonersenquête 20028 blijkt, dat het recreatiegebied Berkendonk nagenoeg bij alle

Helmonders bekend is. 90% van de inwoners heeft er wel eens van gehoord. Dit geldt voor alle

leeftijdscategorieën9. De bezoekfrequentie van de Helmonders die bekend zijn met de plas ziet er als volgt

uit:

Elk zomerseizoen In het verleden vaker geweest Een keer geweest Nooit geweest

24% 13% 26% 37%

Als het bezoekersaantal wordt afgezet tegen de totale respons, dan blijkt dat ruim eenvijfde deel van de

Helmonders van 18 jaar en ouder elk zomerseizoen op Berkendonk komt. Dit aandeel ligt feitelijk nog

hoger, omdat de categorie tot 18 jaar niet in het onderzoek is meegenomen. Uit eigen ervaring van de

gemeentelijk beheerder blijkt namelijk, dat Berkendonk vooral wordt bezocht door jongeren «18 jaar) en

gezinnen met kinderenlO.

Met betrekking tot het aandeel van Helmondse bezoekers nemen de wijken Dierdonk, Rijpelberg en

Brouwhuis voornamelijk op basis van nabijheid ca. 70% van de Helmondse bezoeken voor hun rekening.

Helmonders vormen 80% van de totale bezoekersstroom van Berkendonk. De laatste jaren neemt het aantal

bezoekers uit Deurne en omgeving toei!. Waarschijnlijke reden hiervoor is de groeiende naamsbekendheid

van Berkendonk. Deze is, afgezien van enkele publicaties in lokale dagbladen, grotendeels afhankelijk van

'mond tot mond reclame'.

Berkendonk trekt jaarlijks gemiddeld ruim 55.000 bezoekers. De extreem hete zomer van 2003 zal naar

verwachting zelfs ruim 150.000 bezoekers trekken. De volgende tabel geeft een indicatie van de bezoekers-

aantallen gedurende de afgelopen 5 jaar12.

Maand 2002 2001 2000 1999 1998

Mei 1460 11800 9650 1690 5050

Juni 11450 7500 14800 3110 1500

Juli 25700 45450 1000 26240 7395

Augustus 27400 31500 17800 460 35985

September # # # 700 #

Totaal 66010 96250 43250 32200 49930

# vanwege slechte weersomstandigheden bezoekersaantal verwaarloosbaar.

NB: de grote fluctuaties in bezoekers stromen zijn te wijten aan de weersafhankelijkheid van recreatie aan een natuurplas.

8 Inwonersenquete gemeente Helmond, gemeente Helmond, afdeling Onderzoek en Statistiek, 2003

9 Onderscheiden leeftijdscategorieën: 18-24,25-34,25-54,55-64,65+.

10 Inwonersenquete gemeente Helmond, gemeente Helmond, afdeling Onderzoek en Statistiek, 2003

11 Eigen ervaring gemeentelijk beheerder

12 Eigen ervaring gemeentelijk beheerder

23

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

De wijze waarop het recreatiegebied op dit moment gebruikt wordt, kan als volgt worden weergegeven13.

Activiteit Gebruikers

Water- en strandrecreatie:

. zonnebaden particulieren

. zwemmen particulieren

. surfen particulieren en surfvereniging

. spelen particulieren

. naaktrecreatie particulieren

Evenementen

. open dag vliegervereniging

. overvliegdag scouting

. vaardagen reddingsbrigade

. activiteitendag school

Overig:

. wandelen particulier

. fietsen particulier

. trimmen particulier

. skeeleren particulier

. rondhangen particulier

. overig particulier

4.5. Tevredenheid gebruikers over Recreatiegebied Berkendonk

De beleving van de huidige kwaliteit van de recreatieve mogelijkheden op Berkendonk en de mening van

de Helmonders over de mogelijke toekomstige inrichting van het gebied zijn onlangs ook door middel van

de inwonersenquête onderzocht14.

De Helmondse bevolking is matig tevreden over Berkendonk: het gemiddelde cijfer voor de plas is 6,6.

De Helmonders tonen zich (uitermate) tevreden over de huidige faciliteiten ten aanzien van de fietsstalling,

het zonnebaden en het surfen; daarentegen zijn zij (zeer) ontevreden over de kwaliteit van het zwemwater,

de horeca- en sanitaire voorzieningen, de verlichting en de sociale veiligheid. Deze mening wordt nog eens

onderstreept door de vele toelichtingen hierover.

4.6. Wensen van Helmonders ten aanzien van Recreatiegebied Berkendonk

In de inwoners enquête 2003 is medegedeeld dat het gemeentebestuur de mogelijkheden onderzoekt voor

uitbreiding van de recreatiefuncties van Berkendonk. Ruim drievierde deel van de respondenten geeft aan

dit uitbreidingsplan te ondersteunen. 51 % van de respondenten is voorstander van deze plannen, ook als dit

betekent dat er in de toekomst entree moet worden betaald voor het recreëren op Berkendonk. 19% wil dat

alles bij het oude blijft: geen uitbreiding en handhaving van de gratis toegankelijkheid voor iedereen. Met

andere woorden het draagvlak voor een uitbreiding van het voorzieningenpakket bij Berkendonk is groot en

ruim de helft van de respondenten is bereid hiervoor te betalen.

Uitbreiding van horeca voorzieningen geniet een grote voorkeur (zowel restaurant met terras als snackbar

scoren hoog: resp. 88% en 77%). De in de vorige paragraaf gesignaleerde ontevredenheid over de huidige

horecafaciliteiten sluit hierbij aan.

13 Eigen ervaring gemeentelijk beheerder

14 Gemeente Helmond: Inwonersenquête 2002, Helmond, 2003.

24

Ontwikkelingsperspectief Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Over het algemeen staan de respondenten positief tegenover uitbreiding van de voorzieningen in en buiten

het water. Vooral uitbreiding van de speel voorzieningen voor kinderen en de aanleg van wandel- en

fietsroutes scoren hoog.

Verder staat men positief tegenover faciliteiten voor kanosport, watersport, onderwaterduiksport, surfsport

en tegenover de aanleg van een skeelerbaan, trimbaan, klimbaan en festivalterrein.

Neutraal scoren fitnesshal, sportcentrum, fietscrossroute en sauna.

Minder positief scoren voorzieningen voor de vissport en een ruiterroute. De waarschijnlijke reden is angst

voor overlast. Ook verblijfsmogelijkheden (een camping e.d.) en een beautyfarm scoren lager. Het eerste is

wellicht te verklaren vanuit de veronderstelling dat Helmonders geen gebruik maken van verblijfsrecreatie-

ve voorzieningen. Een reden voor het tweede kan zijn dat de respondenten de relatie beautyfarm-recreatie-

plas op het eerste oog geen logische vinden.

4.7. Conclusies hoofdstuk 4

Samenvattend zijn naar aanleiding van voorgaande vraaganalyse de volgende conclusies te trekken:

.

Demografische prognoses laten zien dat in 2015 de Helmondse bevolking behoorlijk qua

leeftijdopbouw behoorlijk gemixt is. Het gaat om 20% kinderen, 50% jongeren en volwassenen en

30% 50-plussers.

.

In grote lijnen zijn de vrijetijdsbehoeften van deze groepen wel in beeld te brengen. Echter,

consumenten laten zich steeds minder gemakkelijk in hokjes stoppen en vrijetijdsbehoeften kunnen

steeds minder gemakkelijk gekoppeld worden aan specifieke categorieën consumenten.

.

Een uitstekende kwaliteit van de voorzieningen is een basis voorwaarde voor de gemiddelde

consument: slechte kwaliteit is een reden om weg te blijven en er zijn alternatieven genoeg.

Zaken als bereikbaarheid, parkeergelegenheid, vindbaarheid, visuele aantrekkelijkheid van omgeving

én voorzieningen, reinheid en veiligheid zijn hierbij belangrijke aspecten.

.

De consument beoordeelt producten en diensten steeds meer op de mate waarin deze een boeiende en

memorabele ervaring teweegbrengen. Een hoge beleveniswaarde kan worden bereikt door het creëren

van multidimensionale concepten, waarbij gelijktijdig ingespeeld wordt op behoeften bij consumenten

aan amusement, leren, esthetiek en ontsnappen.

.

Daarbinnen is er zowel vraag naar voorzieningen met een snel, avontuurlijk en spectaculair karakter als

naar voorzieningen met een onthaastend, romantisch en nostaligisch karakter.

.

De wensen van Helmonders ten aanzien van Berkendonk lijken deze theorie te ondersteunen: zowel

rustgevende als spectaculaire activiteiten scoren hoog.

.

Helmonders hebben op dit moment met name behoefte aan voorzieningen die de strand- en water-

recreatiebelevenis 'af maken. Een horeca voorziening met terras, een snackbar, speelvoorzieningen

voor kinderen, uitbreiding van watersportfaciliteiten en landgebonden sportfaciliteiten scoren daarbij

het hoogst.

.

Bovenstaande is echter veeleer een bewijs van het gebrek aan voorzieningen op dit moment (het

matige waarderingscijfer voor het recreatiegebied bevestigt dat) dan dat het zou wijzen op een gebrek

aan draagvlak voor overige voorzieningen.

25

Ontwikkelingsperspectief Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Hoofdstuk 5: Aanbod

5.1. Inleiding

Bij het ontwikkelen van een leisure-programma voor Berkendonk dient rekening te worden gehouden met

de aanwezigheid van bepaalde voorzieningen in de omgeving van de plas.

Antwoord geven op de vraag welke voorzieningen voor Berkendonk relevant zijn, is niet eenvoudig. De

mate waarin een specifieke voorziening concurreert met Berkendonk wordt namelijk mede bepaald door

de actieradius per voorziening, die op zijn beurt afhankelijk is van zaken als omvang, kwaliteit en onder-

scheidend vermogen.

Uitgangspunt voor het benoemen van concurrerende voorzieningen in de omgeving vormt daarom het

locatieprofiel voor Berkendonk zoals beschreven in het leisure-beleidsplanl:

. sport & wellness

. toerisme & recreatie

. festivals & evenementen

. horeca & verblijf

Bijlage 3 bevat een overzicht van alle2 voorzieningen in de regio behorende tot bovengenoemde segmenten.

In dit hoofdstuk worden enkel de meest belangrijke (criteria: omvang en nabijheid) genoemd.

Concreet zijn per segment alle voorzieningen in Helmond en de Peelregio (Asten, Deurne, Gemert-Bakel,

Laarbeek, Someren) genoemd en daarnaast ook de relevante voorzieningen buiten die regio met een

middelgrote of grote omvang.

5.2. Sport & Wellness

Tot het segment Sport & Wellness behoren strandbaden, zwembaden, sauna/beautycentra, golfbanen,

kunstijsbanen, skibanen, klimhallen, sport/fitnesscentra, etc.

Lokaal

Het lokale aanbod in dit segment betreft een golfbaan en een manege, een zwembad, enkele

sauna/beautycentra en enkele sport/fitnesscentra.

Regionaal

In de omgeving is een aantal strandbaden te vinden: strandbad Nuenen, strandbad Oostappen, bospark

't Wolfs ven, De IJzeren Man, E3 strand en Hemelrijk. Gulbergen heeft een grote golfbaan. Overige sport-

& wellnessvoorzieningen in de regio laten zich grotendeels kenmerken door een concentratie van

kleinschalige voorzieningen in of nabij de bebouwingskernen van de Peelgemeenten. Voorzieningen die er

echter uitspringen zijn de sport/fitness/saunacomplexen De Brug in Mierlo en Fitland in Gemert.

Een overzicht van de voorzieningen treft u aan op de kaart op de volgende pagina.

1 Lagroup Leisure & Arts Consultants: Op weg naar een leisure-beleid voor de gemeente Helmond, Amsterdam, 2002.

2 Uitputtendheid is betracht, doch kan niet worden gegarandeerd.

27

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Figuur 9: Overzicht sport & Wellness voorzieningen Helmond en omgeving

Bron: www.fietsenindepee1.nl (fietsknooppuntensysteem)

.

.

.

.

.

.

golfbaan

strandbad

zwembad

saunaJbeautycentrum

sport/fitnesscentrum

manege

5.3. Toerisme & Recreatie

Tot het segment Toerisme & Recreatie behoren thema/pretparken, kinderattracties, bezoekerscentra,

dierentuinenldierenboerderijen e.d.

Lokaal

Het lokale aanbod beperkt zich tot enkele dierenparken en speeltuinen.

Regionaal

Het dagrecreatieve aanbod in de regio is beperkt. De belangrijkste voorzieningen betreffen de

voorzieningen op Gulbergen (Nuenen) en Genneperparken (Eindhoven). Daarnaast wordt Toverland te

Sevenum meer en meer een factor van formaat. Ook Trollenland in Deurne dient genoemd te worden.

28

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Overige voorzieningen treft u aan op de kaart hieronder.

Figuur 10: Overzicht voorzieningen Toerisme & Recreatie Helmond en omgeving

Bron: www.fietsenindepeel.nl (fietsknooppuntensysteem)

.

.

.

themapark

speeltuin

dierenpark

5.4. Festivals & Evenementen

Omdat door Smals én in het leis ure-beleidsplan een festival/evenementerrein voorzien is nabij de recreatie-

plas, wordt hieronder een overzicht gegeven van concurrerende festivallevenemententerreinen in de regio.

Lokaal

Helmond heeft drie terreinen waar met enige regelmaat evenementen met een lokale of bovenlokale

uitstraling worden georganiseerd: Kasteeltuinen, Binnenstad en Warandepark. De overige terreinen hebben

een wijkfunctie.

Regionaal

Regionaal gezien is Gulbergen veruit de belangrijkste voorziening.

29

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Een overzicht van de voorzieningen treft u aan op onderstaand kaartbeeld.

Figuur 11: Overzicht sport & Wellness voorzieningen Helmond en omgeving

Bron: www.fietsenindepeel.nl (fietsknooppuntensysteem)

.

festi val! evenemententerrein

5.5. Horeca & Verblijf

Tot het segment Horeca & Verblijf behoren alle maaltijden-, spijs- en drankverstrekkers alsmede hotels,

pensions, campings, bungalowparken e.d. Horecavoorzieningen worden hier buiten beschouwing gelaten,

omdat de bezoekmotieven voor horeca bij een recreatieplas verschillen met horeca op andere plaatsen.

Lokaal

Helmond kent twee hotels (en daarnaast enkele bed&breakfastadressen) in het centrum.

Regionaal

.. Euroase Bospark De Bikkels: bungalowpark. Voorzieningen: kantine/restaurant, winkel,

buitenzwembad, speeltuin en dierentuin, alle kleinschalig.

Toekomst: plannen voor kwaliteitsimpuis, uitbreiding en inbreiding

.. Nederheide: camping (voorheen camping De Peel). Voorzieningen: kantine, speeltuin.

Toekomst: plannen voor chalets

.. Grotelse Heide: camping. Voorzieningen: midgetgolf, kantine, speeltuin.

Toekomst: kwaliteitsverbetering

Daarnaast zijn Euroase Bospark 't Wolfs ven (bungalowpark/camping, plannen voor een forse uitbreiding

en kwaliteitsimpuis), Recreatiepark Oostappen (camping/ chalets) van belang, omdat het om (middel)grote

voorzieningen op relatief geringe afstand van de plas gaat.

30

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Figuur 12: Overzicht verblijfsrecreatieve voorzieningen in Helmond en omgeving

Bron: www.fietsenindepeel.n1 (fietsknooppuntensysteem)

.

.

.

0

.

.

hotel

pension

groepsaccommodatie

minicamping

camping

bungalowpark

5.6. Toekomstige leisure-initiatieven

Lokaal

Concrete initiatieven op lokaal niveau kunnen niet genoemd worden. Wel is het, in verband met het grote

belang van afstemming van voorzieningen op lokaal niveau, van belang kort de stand van zaken betreffende

de belangrijkste leisure-Iocaties aan te stippen. Het gaat om de locaties Suytkade en Centrum, gebieden die

beide een ander verblijfsconcept kennen dan Berkendonk.

Wat betreft Suytkade is nog niet bekend welke voorzieningen er precies gaan komen. Gedacht wordt aan

commerciële en publieke sportJfitnessvoorzieningen en beurs/congresfaciliteiten. Er wordt gemikt op een

jonge, zakelijke en dynamisch uitstraling.

31

Ontwikkelingsperspectiej Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Wat het Centrum betreft kan verwezen worden naar de Integrale Structuurvisie Centrum. De uitwerking

daarvan, in de vorm van een Masterplan, waarbij ook het onderdeelleisure betrokken wordt, is thans in

ontwikkeling. Over de leis ure-component kan nog niets gezegd worden, omdat de ontwikkeling zich in een

beginstadium bevindt.

Regionaal

De belangrijkste plannen in de regio betreffen het Kinderlandgoet, de Bikkels en het Horse Businesspark te

Deurne, het Asklepion te Eindhoven en de verdere ontwikkeling van het landgoed Gulbergen te Nuenen.

Project Omschrijving

Kinderlandgoet (Deurne, Het Kinderlandgoet is een thematisch amusementspark met een ideële boodschap. Centraal hierbij

dicht bij grens met Helmond) staat het streven om op speelse, vriendelijke en (re)creatieve wijze kinderen zich bewust te laten

worden over allerlei aspecten van een duurzame en betere samenleving (thema's mens, natuur,

milieu, samenleving, zorg, wetenschap en economie, werk en recreatie). Dit wordt gecombineerd

met een land~oedcomponent: het verpozen in een groene, parkachti~e om~evin~.

de Bikkels (Deurne) Kwaliteitsinvestering. Hiertoe zal onder meer het zwembad worden overkapt en de centrale

voorzieningen (horeca, winkel e.d.) worden aangepast. Daarnaast wordt een uitbreiding voorzien

met 100 verblijfseenheden.

Voorts is er sprake van een initiatief voor een volwaardige golfbaan met faciliteiten voor verblijf

en zakelijk ontmoeten nabij Vlierden en in combinatie met de Bikkels.

Horse Businesspark (Deurne) Het Horse Business Park omvat een clustering van bedrijvigheid gericht op paardensport, zoals

een moderne publieksgerichte kwaliteitsmanege, trainingsstallen, stoeterijen, gezondheidscentrum,

kantoorvoorzieningen, informatiecentrum, expositiemogelijkheden, evenemententerrein en

recreatieve elementen als routes, aansluiting routenetwerk en museale initiatieven.

Asklepion (Eindhoven) Asklepion is een attractie waar men d.m.v. spelend leren kennis maakt met de werking van het

menselijk lichaam. De bezoekers lopen zelf door 'het menselijk lichaam'en zien daar van alles

gebeuren. Ze kunnen zelf handelingen verrichten waarbij bijv. het spijsverteringsproces in werking

wordt ~ezet.

Gulbergen (Nuenen) Landgoed Gulbergen wordt verder uitgebouwd tot centrum voor intensieve dagrecreatie voor de

stedelijke agglomeratie Eindhoven-Helmond. Voorzieningen: evenemententerrein,

dierenpark/wildpark, golfbaan 27 holes.

5.7. Conclusies Hoofdstuk 5

Bij een toekomstige leis ure-ontwikkeling van Berkendonk moet, afgezet tegen het locatieprofiel voor

Berkendonk (Toerisme & recreatie, Sport & Wellness, Horeca & Verblijf, Festivals & Evenementen),

rekening worden gehouden met de aanwezigheid (nu en in de toekomst) van de volgende voorzieningen:

. een lokale golfbaan

. plannen voor een golfbaan in Vlierden

. een golfbaan op Gulbergen

. strandbaden in de omgeving

. een lokaal zwembad

. enkele regionale saunaJbeautycentra

. enkele lokale fitnesscentra

. enkele regionale fitnesscentra

. enkele lokale evenemententerreinen

. een regionaal evenemententerreinen

. enkele lokale verblijfsaccommodaties

. enkele regionale verblijfsaccommodaties

. plannen voor attractieparken

. plannen voor Horse Business Park Deurne

32

Ontwikkelingsperspectief Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Hoofdstuk 6: Leisure-programma op hoofdlijnen voor Berkendonk

6.1. Inleiding

De fysieke en technische randvoorwaarden, de beleidscontext, de vraag vanuit de markt en het aanbod in

de regio, al deze zaken (uitvoerig beschreven in voorgaande hoofdstukken) vormen de basis (soms in

restrictieve, soms in voorwaardenscheppende zin) voor de toekomstige leisure-ontwikkeling van Berken-

donk.

Op basis van de analyse tot nu toe (verwoord in de hoofdstukken 2, 3, 4 en 5) kan een aantal aandachts-

punten geformuleerd, die voor Berkendonk van belang zijn. Deze geven de kaders aan waarbinnen een

leisureprogramma voor Berkendonk tot stand moet komen. Tenslotte wordt, op basis van die kaders, een

voorstel geformuleerd voor een leisure-programma op hoofdlijnen voor Berkendonk.

6.2. Aandachtspunten bij leis ure-ontwikkeling Berkendonk

Omvang

Beschrijving: De omvang van het terrein vormt de basis voor hetgeen er op leisure-gebied mogelijk is.

Aandachtspunten Berkendonk: De recreatie plas is na gereedkoming van fase 2 (en zeker na fase 3)

voldoende groot om een interessant aanbod aan watergebonden recreatievoorzieningen te realiseren.

De gemeente moet zich realiseren, dat de hoeveelheid land binnen het totale recreatiegebied (zie volgens

begrenzing figuur 2) na afronding van fase 2 (en dit geldt nog sterker na afronding van fase 3) zeer beperkt

is.

Afhankelijk van de te kiezen leisure-ontwikkeling rondom Berkendonk moet overwogen worden of

gronden aan de zuidkant van de Raktweg bij de leisure-ontwikkeling betrokken kunnen worden. (Het

gebied aan de noordzijde van de plas is daarbij uitgesloten, vanwege de natuurbestemming van het

noordelijke deel van de recreatieplas). Hetzelfde geldt voor gronden behorende tot de gemeente Deurne,

ten oosten van de plas en ten noorden (en eventueel ten zuiden) van de Raktweg. De consument heeft

immers geen boodschap aan bestuurlijke grenzen.

Bereikbaarheid

Omschrijving: Het gebied en de voorzieningen dienen goed bereikbaar te zijn en er moeten voldoende

parkeergelegenheden zijn.

Aandachtspunten Berkendonk: Wanneer het voorzieningenpakket bij Berkendonk uitgebreid wordt, zal ook

het aantal bezoekers toenemen. De parkeer- en wegencapaciteit zal daarop aangepast moeten worden.

Vindbaarheid

Omschrijving: Het gebied en de voorzieningen moeten 'vindbaar' zijn; dit heeft een fysieke (zichtbaarheid,

bewegwijzering) en een promotionele component (publiciteit, communicatie en promotie).

Aandachtspunten Berkendonk: Er moet geïnvesteerd worden in bewegwijzering naar het terrein vanaf

diverse toegangswegen en in markering van het terrein aan de randen bij de N270 en N279. Aansluiting op

het regionale fietsroutenetwerk is ook een aandachtpunt. Wanneer het voorzieningenpakket bij Berkendonk

uitgebreid wordt, dient bewegwijzering op het terrein toegevoegd te worden. Daarnaast dienen ook de

promotionele inspanningen verhoudingsgewijs uitgebreid te worden.

33

Ontwikkelingsperspectie[ Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Bestemming

Omschrijving: de bestemming van het terrein, zoals vastgelegd in het bestemmingsplan, vormt de basis

voor hetgeen (gebruik, voorzieningen) is toegestaan op het terrein.

Aandachtspunten Berkendonk: Afhankelijk van de gekozen ontwikkelingsrichting dienen de bestemmings-

plannen aangepast te worden en dient een nieuw inrichtingsplan gemaakt te worden.

Beleidsinkadering

Omschrijving: Op de toekomstige ontwikkeling van een (recreatie)gebied kunnen velerlei beleidsplannen

van diverse overheden een conditionerende werking hebben.

Aandachtspunten Berkendonk: Voor een uitbreiding van de toeristisch-recreatiéve voorzieningen bij

Berkendonk moet ruim baan worden gemaakt. Er dienen een streekplanwijziging en een bestemmings-

planwijziging doorgevoerd te worden.

Esthetiek

Omschrijving: De natuurlandschappelijke kwaliteiten in de directe omgeving van het recreatiegebied,

alsmede de inrichtingskwaliteiten daarvan, moeten visueel aantrekkelijk zijn. De ruimtelijke kwaliteiten en

kenmerken bieden daarvoor aanknopingspunten.

Aandachtspunten Berkendonk: Om de maximale kwaliteit en aantrekkingskracht te kunne realiseren, moet

veel aandacht worden besteed aan de samenhangende inrichting van het gebied. Hiervoor moet een

integraal (ruimtelijk) plan voor het gebied worden opgesteld, ten aanzien van zowel de situering van de

verschillende voorzieningen als de specifieke landschappelijke inrichting van het gebied. Dat gaat verder

dan de 'aankleding' van het gebied. Ook de vormgeving van gebouwen en bouwwerken vraagt ruime

aandacht. Het maken van een plan is van belang om samenhang te realiseren en om vorm te geven aan het

onderscheidend vermogen en de identiteit van het gebied

Beleveniswaarde

Omschrijving: De consument is op zoek naar boeiende en memorabele ervaringen. Een hoge belevenis-

waarde kan worden bereikt door het creëren van multidimensionale concepten, waarbij gelijktijdig

ingespeeld wordt op behoeften bij consumenten aan amusement, leren, esthetiek en ontsnappen.

Aandachtspunten Berkendonk: Kernbegrippen bij het ontwikkelen van een inhoudelijk leisure-programma,

maar ook bij de inrichting van het terrein, zijn: onderscheidend vermogen, multifunctionaliteit,

thematisering en belevenisarchitectuur (denk aan de toegangspoort van de Efteling of het Eftelinghotel).

Onderscheidend vermogen

Beschrijving: Onderscheidendheid kan worden gecreëerd door de bijzonderheid van het concept (uniek,

innovatief, etc.), de thematiek, de architectuur, of de bijzonderheid van de locatie.

Aandachtspunten Bekendonk: Om voldoende bezoekers aan te trekken, niet alleen in de zomer, maar ook

gedurende andere seizoenen (voor een gezonde exploitatie), is het van belang bij de leisure-ontwikkeling

van de plas onderscheidend vermogen te creëren (zie ook esthetiek).

Identiteit

Beschrijving: De aard, invulling, uitstraling en functie van leisure-voorzieningen op bepaalde locaties

moeten aansluiten bij karakteristieken van die locatie.

Aandachtspunten Berkendonk: De aard, invulling, uitstraling en functie van leisure-voorzieningen op

Berkendonk dienen aan te sluiten bij de 'groen', 'blauwe' en 'rode' kern waarden van het gebied. Tevens

dient bij de ontwikkeling van Berkendonk rekening te worden gehouden met de kernwaarden van de stad

Helmond en/of de kernwaarden van de Groene Peelvallei/het tussengebied Helmond-Deurne. Daarmee kan

bovendien onderscheidend vermogen en beleveniswaarde worden gecreëerd (zie ook esthetiek).

34

OntwikkelingsperspectiefRecreatiegebied Berkendonk

Discussrenotitie 30-09-03

Flexibiliteit

Beschrijving: De levenscyclus van leisure-voorzieningen wordt steeds korter. Leisure-functies moeten

daarom zowel qua concept als qua gebouw flexibel zijn, om veranderingen aan de vraagzijde te kunnen

verwerken. Ook de levenscyclus van een thema is overigens niet per definitie oneindig.

Aandachtspunten Berkendonk: Rekening houden met flexibiliteit in concept en gebouw bij leisure-

ontwikkeling Berkendonk.

Samenhang

Beschrijving: De functies (niveau recreatiegebied, maar ook kijkend naar zijn omgeving) moeten elkaar

onderling versterken. Samenhang kan gevonden worden in een centrale thematiek (zoals dat gebeurt bij de

Beekse Bergen) of in een afstemming van voorzieningen en doelgroepen op elkaar (ketenvorming).

Aandachtspunten Berkendonk: Bij leisure-ontwikkeling dienen voorzieningen, zowel op het niveau van

recreatiegebied Berkendonk als op het niveau van het tussengebied Helmond Deurne/Groene Peelvallei

elkaar onderling te versterken. De kernwaarden van Berkendonk en zijn omgeving spelen hierbij een rol,

maar ook de aanwezigheid van bestaande en toekomstige voorzieningen als het Hippisch CentrumIHorse

Businesspark, bospark De Bikkels en het Kinderlandgoet (zie ook esthetiek).

Complementariteit

Beschrijving: Mstemming op lokaal en regionaal niveau is van groot belang, opdat een evenwichtig aanbod

van leisure-voorzieningen, verspreid over heel Helmond en de hele regio, ontstaat. Voorkomen moet

worden dat de markt voor bestaande voorzieningen in stad en regio gekannibaliseerd wordt.

Aandachtspunten Berkendonk: Het leisureconcept voor Berkendonk moet een waardevolle aanvulling zijn

op het voorzieningenniveau van stad én regio. Op stedelijk niveau zijn vooral de (toekomstige)

voorzieningen op Suytkade en in het Centrum van belang. Het Centrum biedt vooral stedelijke gezelligheid,

horeca en funshoppen, Voor Suytkade wordt gemikt op stedelijke allure, zakelijke voorzieningen en

commerciële sport. Op lokaal én regionaal niveau moet rekening worden gehouden met voorzieningen op

het gebied van Sport & Wellness, Toerisme & Recreatie, Festivals & Evenementen en Verblijf & Horeca.

Doelgroepen

Beschrijving: Aan het ontwikkelen van welk initiatief dan ook gaat een doelgroepenkeuze vooraf: wie wil

je bereiken?

Aandachtspunten Berkendonk: In de eerste plaats zijn de inwoners van Helmond en de directe omgeving

(met name de Peelregio) van belang. Voor hen is het op peil brengen van een basisinfrastructuur aan

voorzieningen een eerste vereiste. Kijkend naar Berkendonk als onderdeel van het tussengebied Helmond-

Deurne en in groter verband de Groene Peelvallei, is een hoger ambitieniveau haalbaar: ook bovenregionale

doelgroepen komen dan in beeld. Een belangrijke voorwaarde is dan wel 'commitment' van alle partijen

om met elkaar een gezamenlijke gebiedsontwikkeling aan te gaan.

Vraaggerichtheid

Beschrijving: De ruimte in de markt voor leisure-voorzieningen dient altijd uitgangspunt te zijn.

Aandachtspunten Berkendonk: Berkendonk voorziet in een lokale en in mindere mate regionale behoefte

met betrekking tot strand- en waterrecreatie. De inwoners van Helmond (>18 jaar) zitten dan in eerste

instantie ook niet te springen om voorzieningen met een bovenlokale uitstraling. Dat wil echter niet zeggen

dat zij van deze voorzieningen geen gebruik zullen maken, mochten deze er komen. Over de vraag naar

bovenlokale voorzieningen bij consumenten uit de regio is weinig tot niets bekend.

Projectontwikkelaars/ondernemers zullen als onderdeel van een risico analyse deze vraag zelf in kaart

moeten brengen.

35

OntwikkelingsperspectiefRecreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Overlast

Beschrijving: Conflicten tussen de verschillende groepen gebruikers en tussen gebruikers en omwonenden

moeten tot een minimum beperkt worden.

Aandachtspunten Berkendonk: Zonering is een belangrijk aandachtspunt, met aandacht voor overlast door

verschillende vormen van gebruik, mogelijk ook met het oog op betalende en niet-betalende gebruikers

(afhankelijk van te maken keuzen). Daarnaast moet men zich realiseren dat groeiende aantallen bezoekers

groeiende overlast voor omwonenden zullen veroorzaken.

Exploitatie

Beschrijving: Leisure-voorzieningen zijn zeer marktgevoelig en de levenscyclus is kort. Er moeten daarom

voldoende financieel sterke partijen betrokken zijn, die het concept draaiende kUnnen houden en flexibel

kunnen inspelen op externe ontwikkelingen. Een krachtige exploitatie is daarom voorwaarde voor

continuïteit.

Aandachtspunten Berkendonk: Na 2004 is er voor de exploitatiekosten geen dekking meer. De gemeente

staat dan voor een keuze: publiek, publiek-privaat, privaat of wellicht een overgangsmodel (zie verderop).

Bij een publieke exploitatie kan kostendekking niet zonder entreeheffing; voor het rendabel krijgen van

commerciële voorzieningen moet (ook) gezocht worden naar jaarronde concepten.

Samenwerking

Beschrijving: Samenwerking tussen overheid, markt en eventueel vrijwilligers en tussen marktpartijen

onderling en overheden onderling moet goed geregeld zijn.

Aandachtspunten Berkendonk: De gemeente Helmond moet heldere afspraken maken met marktpartijen en

overige overheden. De gemeenten Helmond en de gemeente Deurne dienen samen een duidelijk

commitment aan te gaan aangaande de ontwikkeling van het complete tussengebied, waarvan Berkendonk

onderdeel uitmaakt. Marktpartijen moeten duidelijke werkafspraken hebben gemaakt, het overkoepelende

management moet goed zijn georganiseerd en de collectieve marketing moet goed zijn opgezet.

6.3. Leisure-programma op hoofdlijnen voor Berkendonk

Leunend op de hierboven beschreven aandachtspunten kan op hoofdlijnen het volgende leisure-programma

voor Berkendonk worden geschetst I, Opgemerkt moet worden, dat de ruimte voor alle onderstaande

ontwikkelingen tezamen op het Berkendonkterrein (voor afbakening zie figuur @, pagina @) te beperkt is.

Watersport en strandrecreatie

Zonder op deze plek een uitputtende opsomming te geven van de mogelijkheden en zonder de genoemde

mogelijkheden hier tot in detail uit te werken kan gedacht worden aan de volgende voorzieningen

.

zwemmen: gelegenheid tot zwemmen wordt geboden in het westelijke, zuidelijke en noordelijke

(hiermee wordt niet bedoeld het deel gezoneerd t.b.v. extensief en zeer extensief gebruik. Drijflijnen

moeten de begrenzing aangeven.

zonnen: ligweiden worden gerealiseerd aan de west-, zuid- en noordzijde (hiermee wordt niet bedoeld

het deel gezoneerd t.b.v. extensief en zeer extensief gebruik van de plas)

spelen: 1 speelterrein voor kinderen tot 10 jaar, aan de westkant van de plas; 2 kleine speelterreintjes

voor kinderen tot 4 jaar, aan de noordkant en zuidkant van de plas; ook kan gedacht worden aan een

waterspeeltuin

surfen, zeilen (minicruisers), kanovaren, roeibootvaren, teleski, onderwatersport: het gedeelte van de

plas dat noch voor zwemmen noch voor natuurontwikkeling bestemd is kan hiervoor gebruikt worden.

.

.

.

1 Sommige van de genoemde voorzieningen zijn thans al te vinden bij Berkendonk. Voor een compleet progranIIDa-

overzicht zijn ook deze voorzieningen hier genoemd.

36

OntwikkelingsperspectiefRecreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

.

opslagruimte: opslag van watersportattributen dient plaats te vinden in een opslagruimte, deze kan

worden gerealiseerd aan de oostzijde van de plas. Particuliere sportbeoefenaren, verenigingen en

verhuurders van watersportattributen kunnen hier gebruik van maken. Deze voorziening kan voorts een

of meerdere scholen (t.b.v. surfen, onderwatersport, etc.) en een of meerdere verhuurders van

watersportattributen huisvesting bieden (ook kan gedacht worden aan fiets- skeeler-, etc. verhuur op

deze plek).

aanlegsteigers en botenhelling: nodig voor een aantal van de hierboven genoemde watersporten; kan

worden gesitueerd aan de oostkant van de plas.

eten en drinken: 2 kiosken (eentje in de noordwest hoek en eentje in de zuidwest hoek): verkoop van

eten (koude snacks) en drinken, maar ook beperkte ondersteunende detailhandel (zonnebrandcreme,

zwembandjes, snorkels) .

sanitair: 1 kleedgelegenheid met douches en toiletten, in de zuidoosthoek bij de entree van het terrein,

daarnaast 2 toiletgebouwen, geïntegreerd in kioskgebouwtjes

.

.

.

Horecavoorziening, aansluitend op het water

Een horecacomplex aan de zuidkant van de plas, nabij de entree van het terrein, precies gesitueerd in de

kleine landtong in de recreatieplas; deze voorziening heeft een terras aan of deels op het water (west, noord

en oost) en biedt een kleine en grote kaart, alsmede warme snacks (consumptie verplicht). Consumptie

binnen is echter ook mogelijk. De aankleding binnen en buiten is rustiek en gemoedelijk of juist

spectaculair en modem. Ook hier wordt beperkte detailhandel (zonnebrandcreme, zwembandjes, snorkels)

toegestaan.

Deze voorziening zal niet alleen dienen als rustplaats voor de waterrecreanten, ook zal deze fungeren als

pleisterplaats voor fietsers, wandelaars, ruiters, etc. die gebruik maken van de routes om en langszij de

recreatieplas.

Deze voorziening is zodanig van opzet, dat de ruimte verhuurd kan worden voor feesten en partijen alsook

voor vergaderingen/presentaties.

Routestructuur om de plas, aansluiting op bestaande routes

De recreatieplas dient zoveel mogelijk aansluiting te vinden op bestaande, regionale en landelijke

routenetwerken (in ieder geval wandel- en fiets- en ruiterroutes) en er dienen voorts separate routes

ontwikkeld te worden (in ieder geval wandel-, trim-, fietsroutes) om de plas heen.

Natuurontwikkeling

Aan de noordkant van de plas is ruimte voor natuurontwikkeling, zowel op de wal als in het water,

waartussen een natuurlijk overgangsgebied wordt gerealiseerd. Binnen deze zone wordt recreatief /

extensief medegebruik mogelijk gemaakt. Het gebied wordt omringd door onverharde wandel- en

trimpaden.

(Thematische) verblijfsaccommodatie

Voor een ruimte-intensieve vorm van verblijfsrecreatie is op het Berkendonkterrein geen plaats. Er is wel

voldoende ruimte ten zuiden van de Raktweg, echter die plaats komt vanwege de ligging nabij de N270 en

de geringe natuurlandschappelijke kwaliteiten niet in aanmerking. Wel is er ruimte op grondgebied van de

gemeente Deurne, aan de oostkant van de plas en tegen de bossen, mits voorzieningen landschappelijk goed

ingepast worden.

Er lijkt bij of in de omgeving van Berkendonk wel ruimte voor nieuwe verblijfsrecreatieve voorzieningen.

De campings in Bakel (Grotelse Heide) en Milheeze (Nederheide) en het bungalowpark in Vlierden

(Bikkels) richten zich op de rust/ruimtezoeker en hebben relatief weinig voorzieningen.

Gelet op de aanwezigheid van De Bikkels in de directe nabijheid van de plas en van 't Wolfsven bij Mierio

lijkt een bungalowpark niet tot de mogelijkheden te behoren. De markt voor bungalowparken lijkt

bovendien verzadigd 2. Het realiseren van tweede huizen op het terrein is niet wenselijk, vanwege het risico

2 artikel 'Palmen in de polder' uit: Management Team, 28 februari 2003

37

OntwikkelingsperspectiefRecreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

van permanente bewoning, maar ook vanwege het gesloten karakter van de directe omgeving rondom de

woningen.

Gelet op de populariteit van Berkendonk bij ouders met kinderen en de komst van het Kinderlandgoet, is er

ruimte voor een (thematische) kindvriendelijke camping. Of de markt ruim genoeg is, gezien de

aanwezigheid van Oostappen en 't Wolfsven relatief dichtbij, valt nog te bezien.

Daarnaast is er (op Helmonds of Deumes grondgebied) ruimte voor hoogwaardige vormen van bijzonder

verblijf (bijvoorbeeld concept Erfgoedlogies of een thematische accommodatie als een 'ranch' met

mogelijkheden voor het stallen van paarden).

Overdekt zwembadeneomplex

Een hoogwaardige verblijfsaccommodatie kan kwalitatief verder versterkt worden door het realiseren van

een ondersteunend zwembadencomplex (weer of geen weer, Berkendonk is een waterrecreatiegebied).

Dit hoeft niet per se gerealiseerd te worden in de omgeving van de accommodaties. Een plek in de nabije

omgeving van de recreatieplas ligt meer voor de hand (gezien het bezoekerspotentieel aldaar en gezien de

eis tot landschappelijke inpassing in de nabijheid van het bosgebied aan de oostkant van de plas). De

oostkant van de plas, met een natuurlijke omgeving én de recreatieplas binnen handbereik, is wel de

aangewezen plek voor deze voorziening (bijvoorbeeld het terrein van het huidige zanddepot).

Het dient niet te gaan om sportbaden (25- of 50-m baden), maar om het realiseren van een badencomplex

passend bij de kemkwaliteiten, hoofdfuncties en de nog te kiezen (thematische) uitstraling van het

recreatiegebied als geheel, in relatie tot zijn omgeving. Een ondersteunende horecafaciliteit kan onderdeel

uitmaken van het concept.

Het spreekt voor zich dat deze voorziening voorts een lokale en regionale markt dient te bedienen.

Rea u tyfarm/ku oreen trom

Een verblijfsvoorziening, maar ook bovengenoemd zwembadencomplex, kan verder versterkt worden door

het realiseren van een beautyfarm! kuurcentrum. Ook voor deze voorziening is de oostkant van de plas, met

een natuurlijke omgeving én de recreatieplas binnen handbereik, de aangewezen plek.

De beautyfarm/kuurcentrum is sterk gericht op 'onthaasters' en combineert uitvoerig 'badderen' met

uitvoerig 'relaxen'. Deze voorziening kan onderdeel uitmaken van het zwembadencomplex. Het spreekt

voor zich dat deze voorziening voorts een lokale en regionale markt dient te bedienen.

Festivals en evenementen

Het realiseren van een festivaVevenemententerrein op de locatie die thans als zodanig bestemd is, wordt

afgeraden. Op de eerste plaats is het risico voor overlast voor de inwoners van de wijk Rijpelberg te groot.

Op de tweede plaats is het landoppervlakte in de directe nabijheid van de plas dermate beperkt, dat er

zorgvuldig met de beschikbare ruimte moet worden omgesprongen. Een festivalterrein is niet gebonden aan

de waterplas. De in deze paragraaf genoemde voorzieningen zijn dat wel. Op de derde plaats kunnen de

infrastructurele maatregelen, nodig voor een festivaVevenemententerrein op genoemde locatie, de

recreatieve hoofdfuncties van het gebied, te weten openluchtrecrreatie/waterrecreatie, in hun

belevingswaarde aantasten.

Hier staat tegenover dat de Helmondse inwoners (> 18 jaar) positief staan tegenover het realiseren van een

festivaVevenemententerrein bij Berkendonk. Zo'n terrein heeft dus wel bestaansrecht, echter niet op de

huidige voorziene locatie. Het gebied ten zuiden van de Raktweg komt hiervoor wél in aanmerking (thans

geen gemeentelijk eigendom).

38

Ontwikkelingsperspectief Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Hoofdstuk 7: Exploitatiemogelijkheden Berkendonk in de toekomst

7.1. Inleiding

In de huidige situatie vindt het beheer van Berkendonk plaats door de gemeente; de kosten hiervan

bedragen ¿ 150.000 op jaarbasis. Tot 2005 beschikt de gemeente over voldoende middelen. Vanaf2005

zullen deze kosten echter gaan drukken op de gemeentebegroting, tenzij er in een alternatieve oplossing kan

worden voorzien.

Met het intensiveren van de recreatieve ontwikkeling van Berkendonk is de vraag of de gemeente het

beheer van Berkendonk in de toekomst op dezelfde wijze wil voortzetten nu van belang. Een eenduidig

antwoord op deze vraag is niet te geven en hangt onder meer af van de mate waarin de gemeente direct

invloed wil uitoefenen op de ontwikkelingen op Berkendonk. In dit hoofdstuk wordt aangegeven op welke

wijze het beheer kan worden georganiseerd en wat hiervan de voor- en nadelen zijn. Centraal staat nu een

beschrijving op hoofdlijnen, bedoeld voor gedachtevorming en discussie.

7.2. Modellen voor beheer Berkendonk

Publiek model

Korte typering

In dit model wordt het beheer van Berkendonk volledig verzorgd door de gemeente, in feite gaat het hier

om een voortzetting van de huidige situatie. De gemeente heeft hierbij zelf het volledige zeggenschap over

het gewenste kwaliteitsniveau, de wijze waarop het beheer wordt georganiseerd e.d. Belangrijk onderdeel

van de beheertaak is het verhuren of verpachten van ruimte aan ondernemers/exploitanten die activiteiten

willen gaan uitvoeren die passen in het hiervoor beschreven leisureprogramma. In dit publieke model

waarbij de gemeente maximale zeggenschap houdt over ontwikkeling en beheer van de plas past geen

privaat eigendom van gronden bij ondernemers/exploitanten.

Opbrengsten kunnen worden gegenereerd door het verhuren/verpachten van gronden aan

ondernemers/exploitanten.

Mogelijkerwijs kunnen vergoedingen worden gevraagd aan de ondernemers/exploitanten voor de

beheerskosten op het gebied van parkeren, stallingsvoorzieningen, bewegwijzering, schoonmaak toiletten.

Uitgangspunt zal hierbij steeds moeten zijn dat de gemeente beheerswerkzaamheden verricht die de

bedrijfsvoering van de ondernemingen ten goede komen.

Voordelen

. Gemeente behoudt maximale zeggenschap over ontwikkeling en beheer Berkendonk;

. Activiteiten die niet gewenst worden kunnen gemakkelijk worden geweerd;

. Eén verantwoordelijke voor alles wat er op Berkendonk gebeurt.

Nadelen

. Integrale ontwikkeling van het gebied komt moeilijker tot stand;

. Onzekerheid over niveau van beheerkosten doordat deze sterk afhankelijk zijn van het feit of er

ondernemers/exploitanten worden gevonden;

. Hoge kosten doordat personele capaciteit moet worden afgestemd op piekvraag in de

zomer / m 00 i w ee rpe riode;

. Onzekerheid bij ondernemers/exploitanten als gevolg van mogelijke beleidsaanpassingen bij 4-

jaarlijkse bestuurswisselingen.

39

OntwikkelingsperspectiefRecreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Publiek-privaat model

Korte typering

In het publiek-private model wordt het beheer en onderhoud gedaan door de gemeenten en

ondernemers/exploitanten gezamenlijk. Hiermee wordt uitdrukking gegeven aan het feit dat een

aantrekkelijk Berkendonk een verantwoordelijkheid is van de gemeente en de ondernemers/exploitanten.

Beide partijen hebben er ook belang bij dat Berkendonk er aantrekkelijk en schoon uitziet en bovendien

veilig is. In dit model maken de ondernemers/exploitanten met de gemeente afspraken over beheer en

onderhoud van het gebied. Desgewenst kunnen ook zaken als promotie gezamenlijk worden opgepakt.

Het gezamenlijke beheer kan op verschillende manieren worden vormgegeven, zoals bijvoorbeeld door

middel van een convenant, maar ook een gezamenlijk stichting is mogelijk. Dit is een kwestie van nadere

uitwerking. Belangrijk is goed te regelen dat de fmanciële bijdrage van de verschillende partijen ook

daadwerkelijk wordt geleverd, zodat het zogenaamde "free-riders probleem" kan worden vermeden.

Voordelen

. Beheer is een verantwoordelijkheid van gemeente en ondernemers samen;

. Financiële bijdrage van de ondernemers, mits juridisch goed vastgelegd, is verzekerd.

Nadelen

. Minder directe invloed van gemeente op beheer van Berkendonk;

. Mogelijke belangenconflicten tussen de gemeente enerzijds en de gemeente als partij in de publiek-

private beheerregeling voor Berkendonk

Privaat model

Korte typering

In dit model wordt het beheer in zijn geheel bij een private partij neergelegd. Dit kan een exploitant zijn

van één van de voorzieningen die op Berkendonk gaat komen, of een vereniging van exploitanten. Ook is

denkbaar dat een ontwikkelaar (indien ervoor wordt gekozen om een ontwikkelaar in te zetten) het beheer

op zich gaat nemen. In dit model kan de gemeente alleen randvoorwaarden en kwaliteitseisen stellen aan

het beheer. Toetsing of hieraan wordt voldaan kan bijvoorbeeld jaarlijks achteraf plaats vinden. Hoewel

strikt genomen niet vereist ligt het in dit model voor de hand de grond te verkopen aan ondernemers/

exploitanten. Onderwerp van nadere afweging hierbij is in hoeverre ook de openbare ruimte mee moet

worden verkocht.

Voordelen

. Verantwoordelijkheid voor beheer wordt bij derden gelegd;

. Duidelijkheid over hoogte gemeentelijke bijdrage.

Nadelen

. Zeggenschap beperkt tot toetsing aan gestelde eisen en voorwaarden;

. Ongewenste ontwikkelingen en bijv. langzaam inboeten aan kwaliteit moeilijk bij te sturen.

7.3. Afweging

In principe is elk van de hierboven aangegeven modellen mogelijk als beheermodel voor Berkendonk. De

keuze voor een model wordt in belangrijke mate bepaald door de mate van directe invloed die de gemeente

wil hebben. Daarnaast is van belang de duidelijkheid die de gemeente wil hebben over de hoogte van de

gemeentelijke bijdrage.

Vaak wordt gedacht dat de keuze voor een openbaar en gratis toegankelijk Berkendonk tevens impliceert

de keuze voor een publiek beheermodel. Dit is echter geenszins het geval; in elk van de drie hierboven

geschetste beheer modellen is zowel gratis als betaalde toegang mogelijk.

40

Ontwikkelingsperspectie{ Recreatiegebied Berkendonk

Discussienotitie 30-09-03

Het bepalen of Berkendonk: gratis toegankelijk moet blijven is vooral een bestuurlijke keuze. Wil de

gemeente Helmond voor haar inwoners gratis strand- en waterrecreatie ter beschikking stellen? Bij het

beantwoorden van deze vraag moet ook worden betrokken de hoogte van de beheerkosten die de gemeente

voor haar rekening wil nemen. Op dit moment verwachten wij niet dat uit het intensiveren van het leisure-

programma op Berkendonk: voldoende opbrengsten zijn te genereren om de beheerlasten geheel te dekken.

Indien de gemeente niet bereid is een deel van de beheerkosten voor haar rekening te nemen zullen

aanvullende opbrengsten moeten worden gevonden. Mogelijkheden hiervoor zijn bijvoorbeeld het vragen

van toegang, betaald parkeren voor auto en fiets. Bedacht dient te worden dat het bij vele recreatieplassen

in Nederland niet ongebruikelijk is om toegang te betalen of te betalen voor het parkeren. Bij veel plassen

wordt voor de fiets geen vergoeding gevraagd, zodat jongeren en inwoners van nabijgelegen plaatsen gratis

van de plas gebruik kunnen maken.

Opgemerkt wordt dat het invoeren van één of andere vorm van vergoeding, hetzij via een toegangsbewijs,

hetzij via betaald parkeren, in het algemeen pas kan worden ingevoerd indien de attractiewaarde van het

gebodene een zeker kwaliteitsniveau heeft. Dit impliceert dat Berkendonk: zich eerst verder moet

ontwikkelen voordat een vorm van fmanciële vergoeding kan worden ingevoerd.

41

OntwikkelingsperspectiefRecreatiegebied Berkendonk

Conceptversie 01; 15-08-03

Literatuur

.

Balemans, S.: Voor iets gaat de zon op, een onderzoek naar 'haalbare' en 'betaalbare' bouwstenen voor

het leisure-programma van eisen voor het project Berkendonk, afstudeerscriptie Fontys Hogeschool

Eindhoven, Management, Economie en Recht, Helmond 2003

Brabants Bureau voor Toerisme: Kennis Versterkt, Strategische Visie 2002-2006, Tilburg 2002

Brabants Bureau voor Toerisme: Strategisch Marketingplan 2003-2006, Tilburg, 2002.

DLV-Adviesgroep n.v.: Toeristisch-recreatieve ontwikkelingsvisie Groene Peelvallei, 2002

Gemeente Helmond: Aanzet tot visievorming voor een toeristisch-recreatief complex in het

tussengebied Helmond-Deurne, Helmond, 2002

Gemeente Helmond: Bestemmingsplan Berkendonk 1990-2005, Helmond, 1990

Gemeente Helmond: De Groene Peelvallei, Naar een intergemeentelijk Regionaal Gebieds- en

Functiemanagement, Helmond, 2001

Bron: Gemeente Helmond: Integrale Stadsvisie Helmond 2010, Helmond, 2000

Gemeente Helmond: Inwonersenquête 2002-2003, deel 2: Recreatiegebied Berkendonk, Helmond,

2003

Gemeente Helmond: 'Uitwerking op hoofdlijnen' n.a.v. het rapport 'Op weg naar een leisurebeleid voor

de gemeente Helmond', Helmond, 2003

Lagroup Leisure & Arts ConsuItants: Op weg naar een leisure-beleid voor de gemeente Helmond,

Amsterdam, 2002

Ministerie van VROM: Ruimte maken, Ruimte delen, Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening, Den Haag,

2001

Pine, B., Gilmore, J.: The Experience Economy, Boston, 1999

Provincie Noord-Brabant: Ontspannend Brabant, beleidskader toerisme en recreatie, Den Bosch, 2001

Provincie Noord-Brabant: Provinciaal Koepelplan voor de Reconstructie, Den Bosch, 2002

Provincie Noord-Brabant: Streekplan Noord-Brabant, Den Bosch, 2001

Samenwerkingsverband Regio Eindhoven: Actie-Reactie, Sociaal-Economisch Beleidsplan 2002-2007,

Eindhoven, 2003

Sociaal Cultureel Planbureau: Tijdverschijnselen, impressies van de vrije tijd, Den Haag, 2003

Toerisme & Recreatie Nederland, Beleef Holland; Een visie op de toekomst van de toeristische en

zakelijke reismarkt, Leidschendam, 2003

Werkgroep Centrumgebied Groene PeelvalleilWerkgroep Recreatie Reconstructiecommissie De Peel:

Integrale toekomstvisie toerisme en recreatie Centrumgebied Groene Peelvallei, Den Bosch, 2003

Werkgroep Recreatie Reconstructiecommissie De Peel: Toeristisch-Recreatieve Visie De Peel

(concept), Den Bosch, 2003

WvB-Marketingadviezen, Ontwikkelingsperspectief recreatieplas Berkendonk, Deurne, 1998

ZKA ConsuItants & Planners, Coalities voor een duurzame buffer: Verkenningennotitie invulling

Centrumgebied Groene Peel vallei, Breda 2003

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

43

OntwikkelingsperspectiefRecreatiegebied Berkendonk

Conceptversie 01; 15-08-03

Bijlage 1: Werkgroep Leisure Berkendonk

.

S. Balemans, stagiair Fontys Hogeschool Eindhoven

M. Farla, gemeente Helmond, Mdeling Ruimtelijke Ordening

H. de Greef, gemeente Helmond, Mdeling Stedelijk Beheer

T. Gremmen, gemeente Helmond, Mdeling Ruimtelijke Ordening

G. Hagelaar, gemeente Helmond, Mdeling Stedelijk Beheer

W. van Hal, gemeente Helmond, Mdeling Visie en Strategie

J. Hamacher, gemeente Helmond, Mdeling Sport

T. van Home, gemeente Helmond, Mdeling Economische Zaken

J. Huisman, Fontys Hogeschool Eindhoven

F. Wittenberg, gemeente Helmond, afdeling Economische Zaken

.

.

.

.

.

.

.

.

.

45

OntwikkelingsperspectiefRecreatiegebied Berkendonk

Conceptversie 01; 15-0B-03

Bijlage 2: Beleidsmatige context recreatiegebied Berkendonk

A. Rijksbeleid

Op dit moment bestaat op Rijksniveau een onzekere situatie op het gebied van ruimtelijke ordening. In

navolging van de Vierde Nota Ruimtelijke Ordening is de vijfde nota opgesteld, waarvan de

vaststellingsprocedure in het voorjaar 2002, vanwege de politieke situatie rondom het demissionair kabinet

Kok, is gestaakt. Het kabinet Balkenende heeft het beleid van de vijfde nota op enkele punten aangepast,

zoals verwoord in de Stellingnamebrief Nationaal Ruimtelijk beleid (1 november 2002). Op het ministerie

van VROM wordt momenteel gewerkt aan de Nota Ruimte als formele opvolger van de vierde nota.

Hoewel de vijfde nota geen formele status heeft, geeft die nota samen met de stellingnamebrief wel de

beleidsrichting aan ten aanzien van ruimtelijke ordening. Een belangrijke boodschap van de brief is dat de

lokale overheden meer ruimte krijgen om het beleid op lokaal niveau vorm te geven en uit te voeren. Het

rijk zal zich in hoofdzaak richten op ruimtelijke ontwikkelingen van nationaal belang alsmede de algehele

ruimtelijke samenhang van Nederland.

Vanuit deze insteek is dan ook niet te verwachten dat vanuit Rijksniveau veel directe beleidsinvloed te

verwachten is op de ontwikkelingen rondom Berkendonk, tenzij die in strijd zijn met ontwikkelingen van

nationaal belang. In het nationaal ruimtelijk beleid is de aandacht voor recreatie beperkt. In de stelling-

namebrief wordt aangegeven dat het voor de kwaliteit van de leefomgeving in de stedelijke gebieden van

belang is dat er voldoende recreatieve mogelijkheden en groenvoorzieningen in en om de stad zijn.

B. Provinciaal beleid

(Ont)spannend Brabant, beleidskader toerisme en recreatie (Provincie Noord-Brabant, 2000)

De provincie oogt met het oog op toekomstige toeristisch-recreatieve ontwikkelingen op product-

differentiatie en kwaliteitsverbetering van het bestaande aanbod. Men wil hierdoor 'meer van hetzelfde'

tegen gaan. Met als uitgangspunt' recreatiemotieven' is men gekomen tot een dertiental' recreatiemilieus' .

Dertien Brabantse recreatiemilieus

Recreatiemilieu Motto

Doen 'Buiten zijn'

1. Buitenrecreatie 'Sportieve prestatie'

2. Bewegingsrecreatie 'Met de verrekijker'

3. Natuurgerichte recreatie 'Zwerven over het water'

4. -Toervaren 'Voor de kick'

5. Spanning en uitdaging

Vermaak

6. Stedelijke gezelligheid 'Uit, met alles bij de hand'

7. Dorpse gezelligheid 'Gezellig buiten'

8. Vertier 'Vermaakt worden'

9. Verwennerij 'Ik ben het waard, u toch ook'

Verblijf

10. Onze buurt buiten 'Gezellig buiten wonen'

11. Einde van de wereld 'Met de rug naar de wereld'

12. Recreatief verblijf als uitvalsbasis 'Van alles doen in de omgeving'

13. Groepsverblijf 'Samen de hei op

Bron: Provincie Noord-Brabant: (Ont)spannend Brabant, Beleidskader Toerisme en Recreatie. 's-Hertogenbosch, 2001

47

OntwikkelingsperspectiefRecreatiegebied Berkendonk

Conceptversie 01; 15-08-03

Vanuit het perspectief van Berkendonk met zijn perifere ligging aan de rand van zowel een stedelijke

omgeving als een natuurlijke omgeving, liggen er kansen voor een bundeling van de volgende

recreatiemilieus:

. buitenrecreatie

. bewegingsrecreatie

. natuurgerichte recreatie

. spanning en uitdaging

. vertier

. verwennerij

. onze buurt buiten

. recreatief verblijf als uitvalsbasis

. groepsverblijf

Streekplan 2002

In februari 2002 is het Streekplan Noord-Brabant vastgesteld. Het ruimtelijk beleid is sterk gebaseerd op de

Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening, die toen nog actueel was.

De hoofddoelstelling van het streekplan is het bewerkstelligen van zorgvuldig ruimtegebruik. Voor het

bereiken van deze doelstelling heeft de provincie vijf leidende principes opgesteld:

1. meer aandacht voor de onderste lagen (de zgn. lagenbenadering);

2. zuinig ruimtegebruik;

3. concentratie van verstedelijking;

4. zonering van het buitengebied;

5. grensoverschrijdend denken en handelen.

Zonder het belang van de andere drie principes tekort te doen, zal hierna met name aandacht worden

besteed aan het ruimtelijk beleid ten aanzien van recreatie in het stedelijk en buitengebied. Als vertrekpunt

daarvoor wordt de streekplankaart genomen. Berkendonk is gelegen in het buitengebied van Helmond,

maar grotendeels ook binnen de begrenzing van de stedelijke regio Eindhoven - Helmond. Hierna zal

worden aangegeven wat dat betekent voor Berkendonk.

Ligging in stedelijke regio

Wat betreft verstedelijking (wonen, werken en voorzieningen) wordt in het streekplan onderscheid gemaakt

tussen stedelijke en landelijke regio's. De provincie streeft naar een concentratie van verstedelijking binnen

de stedelijke regio's. Ook wordt onderstreept dat de recreatiemogelijkheden in of in de nabijheid van de

stedelijke regio's worden bevorderd. Dagrecreatie en de ontwikkeling van groenstructuren kunnen hierbij

hand in hand gaan.

Ook voor de situering van recreatieve ontwikkelingen in de regio is het gemaakte onderscheid tussen

stedelijke en landelijke regio's van belang. Het streekplan geeft aan dat bezoekersintensieve voorzieningen,

die een groot publiek trekken met de daarbij behorende verkeersbewegingen thuishoren op goed ontsloten

plekken. Dergelijke plekken zijn vooral te vinden in stedelijke centra of aan de stadsranden. Ook

voorzieningen met een groot ruimtebeslag voor bebouwing en verharding horen thuis in de stedelijke

regio's.

Ligging in het buitengebied

Het gehele provinciale buitengebied wordt in het Streekplan gezoneerd tot GHS of AHS. Op de

streekplankaart is te zien dat Berkendonk e.o. grotendeels binnen de AHS-Iandbouw valt. Uitzonderingen

hierop vormen het bosgebiedje ten noorden van de plas en het MOB-complex, die tot de GHS worden

gerekend. De Aa is aangegeven als ecologische verbindingszone.

Het grootste deel van Berkendonk is gezoneerd tot AHS-Iandbouw zonder subzone. De AHS-Iandbouw

omvat de meest pure landbouwproductiegebieden. Een klein deel van het gebied Berkendonk is onderdeel

48

OntwikkelingsperspectiefRecreatiegebied Berkendonk

Conceptversie 01; 15-0B-03

van de subzone "Zoekgebied veeverdichtingsgebieden", die voornamelijk ten oosten van Berkendonk ligt.

Dit deelgebied is echter te verwaarlozen. In het project Revitalisering Landelijk Gebied zal concrete

invulling worden gegeven aan deze subzone.

In de AHS-Iandbouw wordt volop ruimte gegeven aan vormen van toerisme en recreatie, die aan het

buitengebied zijn verbonden. Natuurlijk moet wel rekening worden gehouden met de landbouw en de

aanwezige waarden in een gebied. Binnen de AHS-Iandbouw zijn nieuwe verblijfsrecreatie bedrijven en

bezoekersintensieve dagrecreatiepunten met name mogelijk in de kernrandzones\ mits ze landschappelijk

goed worden ingepast.

Daar waar landbouwbedrijven en recreatiepunten elkaars uitbreidingsmogelijkheden belemmeren in

verband met stankhinder, wordt in het kader van het project Revitalisering Landelijk Gebied naar

oplossingen gezocht.

Nieuwe dagrecreatiepunten in de GHS zijn mogelijk, maar de nieuwe punten en hun uitstralingseffecten

mogen de draagkracht van het betrokken gebied niet overschrijden. Tevens dient een nieuw recreatiepunt in

de GHS leiden tot een verrijking van het toeristisch product in de streek. De provincie zal de toetsing aan

deze criteria opdragen aan een onafhankelijke adviescommissie van deskundigen op het gebied van

toerisme en recreatie, en natuur en landschap.

Recreatief medegebruik van een ecologische verbindingszone is toegestaan, mits het functioneren van de

verbinding voorop staat.

Revitalisering Landelijk Gebied

In de Reconstructiewet Concentratiegebieden is vastgelegd dat voor de gebieden waarin de intensieve

veehouderij geconcentreerd is, een reconstructieplan moet worden opgesteld en uitgevoerd. De doelstelling

van deze wet is om de omgevingskwaliteit te verbeteren en de leefbaarheid en sociaal-economische

structuur te versterken. In de wet zijn enkele onderdelen vastgelegd die verplicht opgenomen dienen te

worden in het reconstructie.

Om invulling te geven aan de reconstructiewet is door de provincie Noord-Brabant het project

Revitalisering Landelijk Gebied gestart. Hiervoor is de provincie opgedeeld in deelgebieden; voor ieder

deelgebied wordt een eigen reconstructieplan gemaakt. Helmond is gelegen binnen het reconstructiegebied

De Peel.

Eén van de doelstellingen in het project Revitalisering Landelijk Gebied is de verbetering van de

toeristisch-recreatieve mogelijkheden. Daartoe is voor het reconstructieplan De Peel een aparte paragraaf en

ontwikkelingskaart voor toerisme en recreatie opgesteld. Berkendonk wordt daarbij gezien als een

belangrijk onderdeel van het tussengebied Helmond-Deurne, dat onderdeel uitmaakt van de Groene

Peel vallei. In de paragraaf over regionaal beleid wordt hier verder op ingegaan.

Toerisme en recreatie verhouden zich niet altijd even goed ten opzichte van de landbouw en met name de

intensieve veehouderij. Vanwege stankhinder dient altijd een bepaalde afstand te worden aangehouden

tussen intensieve veehouderijen en recreatieve voorzieningen. Om te voorkomen dat de

ontwikkelingsmogelijkheden van agrarische bedrijven teveel worden beperkt, dienen nieuwe recreatieve

ontwikkelingen niet in de nabijheid te worden gesitueerd. Hier ligt een duidelijke relatie met de integrale

zonering voor de intensieve veehouderij, waarin drie soorten gebieden worden onderscheiden:

1 Een gedeelte van het buitengebied dat grenst aan de bebouwde kom, met daarin relatief veel bebouwing op korte

afstand van elkaar.

49

OntwikkelingsperspectiefRecreatiegebied Berkendonk

Conceptversie 01; 15-08-03

.

Landbouwontwikkelingsgebied: Gebied met het primaat landbouw, dat geheel of gedeeltelijk voorziet

in de mogelijkheid tot uitbreiding, hervestiging of nieuwvestiging van intensieve veehouderijbedrijven.

Extensiveringsgebied: Gebied met het primaat wonen of natuur, waar uitbreiding, hervestiging of

nieuwvestiging van in ieder geval intensieve veehouderij onmogelijk of zal in het kader van de

reconstructie onmogelijk worden gemaakt;

Verwevingsgebied: Gebied gericht op de verweving van landbouw, wonen en natuur, waar

hervestiging of uitbreiding van de intensieve veehouderij mogelijk is, mits de ruimtelijke kwaliteit of

functies zich daar niet tegen verzetten.

.

.

In het kader van het reconstructieplan is voorgenomen om specifiek daarvoor aangewezen

recreatiegebieden, net als woongebieden, ook te beschermen tegen stankhinder vanwege intensieve

veehouderijen. In de inmiddels opgestelde concept-zonering is, vanwege de recreatieve functie van

Berkendonk, de directe omgeving (in een straal van minimaal 250 meter) van de waterplas gezoneerd als

extensiveringsgebied. In dit gebied worden de ontwikkelingsmogelijkheden van de aanwezige intensieve

veehouderijen tot een minimum beperkt en op termijn is beëindiging van de bedrijfsactiviteiten voorzien.

Hierdoor worden beperkingen vanuit de landbouw voor nieuwe recreatieve ontwikkelingen rondom

Berkendonk weggenomen. In de nabijheid van Berkendonk is geen landbouwontwikkelingsgebied gelegen.

C. Regionaal beleid

Actie Reactie: sociaal-economisch beleid regio Eindhoven 2003-2007 (Samenwerkingsverband Regio

Eindhoven, 2003)

De regio Eindhoven wil tot de modernste en meest dynamische kennisregio's van de wereld behoren. Dit

beleidsplan wil daarvoor een kader scheppen en de koers bepalen. Om kansrijke initiatieven op te sporen en

tot ontwikkeling te brengen zijn drie programmalijnen ontwikkeld: de programmálijnen Industrie

(Horizon), Plattelandseconomie (progress) en Toerisme (Kompas).

Een gezonde economie, zo wordt gesteld, is van eminent belang voor het leefklimaat en een aantrekkelijke

omgeving en mede bepalend voor het vestigingsklimaat in de regio en belangrijk voor de ontwikkeling van

regionaal toerisme.

Wat toerisme betreft wordt aangegeven dat afgelopen jaren veel geïnvesteerd is in voorzieningen en

infrastructuur en dat de nadruk in de komende periode vooral moet liggen op promotie en vermarkting van

de regio als aantrekkelijk toeristisch product. Algehele profilering alsook productontwikkeling dient plaats

te vinden aan de hand van de thema's 'techniek' en 'design'.

Voor Berkendonk (maar ook in groter verband: Groene Peelvallei en Peel) geldt, dat er de komende jaren

nog een inhaalslag gemaakt dient te worden wat betreft productontwikkeling (naast promotie en

vermarkting). Het is goed om daarbij open te staan voor toepassingen op het gebied van techniek en design.

Toeristisch-Recreatieve Visie De Peel (Werkgroep Recreatie Reconstructiecommissie De Peel, 2003)

Het Reconstructieplan zal straks aangeven waar en onder welke voorwaarden toeristische en recreatieve

ontwikkelingen plaats kunnen vinden. Vooruitlopend hierop heeft de Werkgroep Recreatie van de

Reconstructiecommissie De Peel 20nlangs een toeristisch-recreatieve visie opgesteld voor het gebied.

De visie dient als input in het Reconstructieplan. Dit is gedaan teneinde in het kader van eventuele

streekplanwijzigingen, de ontwikkelingskansen op het gebied van toerisme en recreatie veilig te stellen.

Toerisme en recreatie, zo wordt gesteld, kunnen ingezet worden als belangrijke alternatieve economische

en ruimtelijke dragers.

2 Werkgroep bestond uit de Provincie en vertegenwoordigers uit het toeristisch-recreatieve bedrijfsleven en overheden,

waaronder de gemeente Helmond.

50

Ontwikkelingsperspectie[ Recreatiegebied Berkendonk

Conceptversie 01; 15-08-03

Omdat het tussengebied Helmond-Deurne in het rapport benoemd zijn als potentievolle locaties voor de

ontwikkeling van intensieve recreatie, heeft dit specifieke gebied centraal gestaan in een afzonderlijke

uitwerkingsnotitie3.

Groene Peelvallei (Gemeente Helmond, december 2001)

In het kader van het samenwerkingsverband Groene Peelvallei trachten de gemeenten Helmond, Gemert-

Bakel, Asten, Laarbeek en Deurne te komen een gezamenlijke gebiedsontwikkeling, waarbij gestreefd

wordt naar het realiseren van een complementair aanbod aan economische functies in het algemeen en

toeristich-recreatieve product-marktcombinaties in het bijzonder.

Deze aanpak moet resulteren in een kernvisie van alle betroken partijen op de toekomstige ruimtelijk-

functionele inrichting van de Groene Peelvallei, welke een plaats krijgt in de toe.komstige ruimtelijke

structuurplannen van betrokken overheden.

Aanzet tot visievorming voor een toeristisch-recreatief complex in het tussengebied Helmond-Deurne

(Gemeente Helmond, 2002)

Vooruitlopend op de totstandkoming van een integrale aanpak voor de Groene Peel vallei is door de

gemeente Helmond een aanzet tot visievorming op basis van het Groene Peelvallei-idee ontwikkeld voor

het tussengebied Helmond-Deurne. Hierin wordt aangegeven dat de natuurlandschappelijke kwaliteiten van

het gebied het basiskapitaal vormen, dat beschermd en versterkt moet worden door de onderlinge

samenhang te vergroten en door duurzame economische dragers in te passen.

Het rapport wijst op het belang van een duidelijke koersbepaling en pleit voor het uitbouwen van het

Hippisch Centrum en recreatieplas Berkendonk als recreatieve brandpunten. Daarbij wordt een thematische

ontwikkeling voorgesteld op basis van het motto "Paard en Peel", waarbij samenhang en samenwerking

belangrijke randvoorwaarden zijn.

Integrale toekomstvisie toerisme en recreatie Centrumgebied Groene PeelvaUei (Werkgroep

Recreatie Centrumgebied Groene PeelvaUei, 2003)

Het Centrumgebied Groene Peelvallei omvat feitelijk het gebied gelegen tussen Helmond en Deurne in

(hetzelfde gebied dus dat behandeld wordt in de notitie besproken in paragraaf 3.4.3.). De benaming is

gekozen om de relatie tot de Groene Peel vallei te benadrukken. Dit gebied is vanuit de

Reconstructiecommissie De Peel aangewezen als "uitwerkingsgebied", waarbij aangegeven is, dat vanwege

onder meer de directe nabijheid van bewoonde gebieden het gebied volop potenties biedt voor toeristisch-

recreatieve ontwikkeling.

Onder regie van de Werkgroep Recreatie van de Reconstructiecommissie De Peel en in samenwerking met

vertegenwoordigers vanuit de gemeenten Helmond, Deurne en Gemert-Bakel, is daarom een visie op de

toekomstige ontwikkeling van het Centrumgebied opgesteld. De visie is voorts besproken in Groene

Peelvallei-verband.

Deze visie komt voor een groot deel overeen met de aanzet tot visievorming doordat ook hier een

uitwerkingsrichting voorgesteld wordt die steunt op drie recreatieve pijlers / hoekpunten binnen het gebied

waartussen gestreefd moet worden naar een concentratie en samenhang tussen de bestaande en toekomstige

grootschalige dag-en verblijfsrecreatievormen. De opstellers pleiten voor het bewaren van de openheid van

het tussengelegen gebied door uit te gaan van de natuurlijke basis: de Groene Hoofdstructuur enerzijds en

het bekenstelsel met waterberging anderzijds.

3 Integrale toekomstvisie toerisme en recreatie Centrumgebied Groene Peelvallei, ook beschreven in deze bijlage.

51

OntwikkelingsperspectiefRecreatiegebied Berkendonk

Conceptversie 01; 15-08-03

Verkenningennotitie invulling Centrumgebied Groene Peelvallei (ZKA Consultants, 2003)

Deze notitie is in opdracht van de gemeenten Deurne en Helmond geschreven door ZKA Marketing &

Beleid en is besproken in Groene Peelvallei-verband.

Ook deze notitie behandelt het gebied gelegen tussen Helmond en Deurne. ZKA benadrukt het belang van

een gezamenlijke visie op en aanpak van het gebied. Zo niet, dan dreigt verschraling van de ruimtelijke

kwaliteit en het dichtslibben van het tussengebied, terwijl de gemeenten juist streven naar een vitale, open

ruimte.

Herstel van hetbekenstelsel moet een duurzame landschappelijke buffer vormen tegen de dreigende

versteniging en verrommeling, die het resultaat is van een autonome ontwikkeling. Recreatief gebruik van

het landschap wordt gestimuleerd. Alternatieve economische dragers kunnen gevonden worden in

alternatieve of extensieve landbouw, een toeristisch-recreatieve invulling van V AB's, alsmede overige

activiteiten, zolang deze geen afbreuk doen aan de ruimtelijke kwaliteit van het gebied.

Voor de drie belangrijkste bestaande toeristisch-recreatieve voorzieningen in het gebied (Berkendonk,

Hippisch Centrum en bospark De Bikkels; in de notitie 'wisselpunten' genoemd) wordt een aantal mogelijke

uitwerkingsrichtingen beschreven.

Voor Berkendonk wordt een aantal 'boulevards' voorgesteld:

. een spel- en recreatieboulevard: dagrecreatief gebruik van het strand (ligvelden, sportvelden,

botenhelling e.d.) gecombineerd met ondersteunende voorzieningen (horeca, winkel, botenverhuur

e.d.)

. wellness & health promenade: marktsegmenten in sport, gezondheid en verblijf (sauna, health &

beauty complex e.d.)

. themaboulevard: kleinschalige attractie met bovenlokaal marktbereik door onderscheidende thematiek

D. Gemeentelijk beleid

Bestemmingsplannen

Binnen de gebiedsgrenzen van Berkendonk, zoals aangegeven in hoofdstuk 1, gelden twee bestemmings-

plannen, die bepalend zijn voor de huidige ontwikkelingsmogelijkheden. Het betreft de bestemmingplannen

Berkendonk 4 en Buitengebied 19975. In figuur @ is aangegeven welk plan waar geldt.

Bestemmingsplan Berkendonk (1990)

Het bestemmingsplan heeft als doelstelling om de gewenste recreatieve en natuurontwikkeling in het

gebied na de ontgronding te regelen. Wat betreft recreatieve activiteiten is duidelijk aangegeven waar die

kunnen plaatsvinden en welke activiteiten ter plaatse worden toegestaan. Op en rondom de plas worden

alleen dagrecreatieve activiteiten met bijbehorende voorzieningen (zoals toiletgebouwen, parkeren, etc.)

toegelaten. Verblijfsrecreatie is uitgesloten. In het zuidelijk deel van het gebied liggen twee bijzondere

bestemmingen met een dagrecreatief karakter, namelijk de bestemmingen "Evenemententerrein" en

"Dagrecreatiebedrijf'. De eerste bestemming spreekt voor zich. De tweede is bedoeld voor de vestiging van

een horecabedrijf (geen hotel).

In het gebied liggen ook de bestemmingen "Bos en bosschages" en "Natuurgebied". Binnen die

bestemmingen is alleen extensief recreatief medegebruik toegestaan (wandelen en fietsen).

Bestemmingsplan Buitengebied (1997)

De gronden die zijn gelegen binnen dit bestemmingsplan hebben een agrarische bestemming. Binnen deze

bestemming zijn geen (nieuwe) recreatieve ontwikkelingen mogelijk.

4 Gemeente Helmond, Bestemmingsplan Berkendonk, Helmond, 1990.

5 Gemeente Helmond, Bestemmingsplan Buitengebied, Helmond, 1997.

52

OntwikkelingsperspectiefRecreatiegebied Berkendonk

Conceptversie 01; 15-08-03

Integrale Stadsvisie 6

In algemene termen kan gesteld worden dat het beleid van de gemeente gericht is op het versterken van de

economische positie en het bevorderen van het woon-, werk- en leefklimaat van de stad in het algemeen en

de Helmondse binnenstad in het bijzonder. Daarbij streeft Helmond ernaar een centrumpositie in te nemen

binnen de Peelregio. Voorzieningen in de stad zijn qua omvang, kwaliteit en variëteit afgestemd op de

beoogde groei van de stad. Het inwoneraantal is in 2010 gestegen tot ruim 100.000.

Leisurebeleid gemeente Helmond (Lagroup Leisure & Arts Consultants, 2002)

Het rapport "Op weg naar een leisure-beleid voor de Gemeente Helmond" is geschreven door Lagroup

Leisure & Arts Consulting uit Amsterdam in samenwerking met een gemeentelijke begeleidingscommissie

met als doel het aanbieden van een kader voor de wijze waarop de Gemeente H;elmond in de toekomst om

wil gaan met toekomstige leisure-ontwikkelingen / initiatieven.

Inmiddels is door de Gemeenteraad ingestemd met de leisure-visie zoals omschreven in het rapport met de

bijbehorende voorgestelde locatieprofielen voor onder andere Berkendonk.

Er wordt bij het samenstellen van het Helmondse leisure-aanbod uitgegaan van een afstemming van

voorzieningen op de kernwaarden van de stad, en -daarbinnen- op de kernwaarden per locatie. Voor

Berkendonk gaat het om 'waterrijk' en 'groen omlijsting'.

Het locatieprofiel voor Berkendonk ziet er als volgt uit:

LocatieprofielBerkendonk

Karakteristiek

recreatief buitengebied

Relevante kernwaarden

groen en waterrijk

Uitgangspunten voor ontwikkeling

natuurlijke waarden ve1'5terkend

primair ruimte-extensief

indoor- en outdoor functies

primair stand-alone functies

lokale en bovenlokale aantrekkingskracht

ve1'5terken basisinfrastructuur

verblijfsverlenge nd/herhaalbezoe k

Primaire leisure-functies:

sport & wellness

Secundaire leisure-functies:

toerisme & recreatie

festivals & evenementen

Ondersteunende leisure-functies:

horeca aan het water

Collegebesluit.

ondelZoeken mogelijkheden verblijfsaccommodaties

ondelZOeken mogelijkheden jaarronde voorzieningen

ontwikkeling afstemmen op ontwikkelingen elde1'5 in

de stad

ontwikkeling afstemmen op ontwikkelingen in Groene

Peelvallei-verband

Bron: LAgroup, Leisure & Arts Consultants: Op weg naar een leisure-beleid voor de gemeente Helmond, Amsterdam, 2002

6 Gemeente Helmond: Integrale Stadsvisie Helmond 2010, Helmond, 2000.

53

Ontwikkelingsperspectkf Recreatiegebied Berkendonk

Conceptversie 01; 15-08-03

Bijlage 3: Overzichtleisure-voorzieningen in de regio

Center Parcs De Kempervennen bungalowpark campings & bung.parken Westerhoven groot

Rekreatiecentrum Sondel camping campings & boog.parken Son klein

Molenvelden camping campings & boog.parken Veldhoven middelgroot

De Veldhoeve camping campings & boog. parken Veldhoven klein

Recreatiecentrum ~ Witven camping campings & boog.parken Veldhoven middelgroot

Boerderijcamping Op Den Diesdonk camping campings & boog.parken Asten klein

t Kanaaltje camping campings & bung.parken Liessel klein

Mini Camping De Peel camping campings & boog.parken Asten klein

Eco Touristfarm 'De Biezen' camping campings & boog.parken klein

Euroase Bospark 't Wolfsven bungalowpark/camping campings & boog.parken Mierlo middelgroot

Euroase Bospark De Bikkels bungalowpark campings & boog.parken Vlierden middelgroot

Rekreatie Kraneven chaletpark/camping campings & boog.parken Ommel middelgroot

Grotelse Heide camping campings & boog.parken Bakel middelgroot

Recreatiepark Ooststappen camping campings & boog.parken Asten groot

Kuikenshoeve camping campings & boog. parken Deurne klein

Hopers-Den camping campings & boog.parken Bakel klein

D'Appelhut camping campings & boog.parken Someren klein

Gran Dorado Loohorst bungalowpark campings & boog.parken America groot

Center Parcs Het Meerdal bungalowpark campings & boog. parken America groot

Zwemparadijs De Tongelreep zwembad entertainment & vermaak Eindhoven groot

Recreatie & Golfslagbad de Wissen zwembad entertainment & vermaak Helmond klein

Tulip Inn Best hotel hotels & horeca Best middelgroot

Dorint Cocagne Eindhoven hotel hotels & horeca Eindhoven groot

Crown Hotel Eindhoven hotel hotels & horeca Eindhoven groot

Holiday Inn Eindhoven hotel hotels & horeca Eindhoven groot

Mandarin Park Plaza hotel hotels & horeca Eindhoven groot

Van der Valk Eindhoven hotel hotels & horeca Eindhoven groot

Hostellerie van Gaalen hotel hotels & horeca Eindhoven klein

Hotel Parkzicht hotel hotels & horeca Eindhoven klein

Royal hotel hotels & horeca Eindhoven klein

Hotel Corso hotel hotels & horeca Eindhoven klein

Hotel de Bengel hotel hotels & horeca Eindhoven klein

B&B van Neer hotel hotels & horeca Eindhoven klein

Musis Sacrum hotel hotels & horeca Eindhoven klein

Raku hotel hotels & horeca Eindhoven klein

Van den Broek hotel hotels & horeca Eindhoven klein

Woonhotel Eindhoven hotel hotels & horeca Eindhoven klein

Herberg Oud Eindhoven hotel hotels & horeca Eindhoven klein

Best Western Hotel Pierre hotel hotels & horeca Eindhoven middelgroot

Novotel Eindohoven hotel hotels & horeca Eindhoven middelgroot

Hotel Campanille hotel hotels & horeca Eindhoven middelgroot

Tulip Inn Eindhoven Centre hotel hotels & horeca Eindhoven middelgroot

Hotel de Gouden Leeuw hotel hotels & horeca Geldrop klein

Golden Tulip Geldrop hotel hotels & horeca Geldrop middelgroot

Hotel de Collse Hoeve hotel hotels & horeca Nuenen klein

Hotel La Sonnerie hotel hotels & horeca Son klein

Hotel Sint Lambert hotel hotels & horeca Helmond klein

Hotel West-Ende hotel hotels & horeca Helmond klein

Hotel ~ Anker hotel hotels & horeca Mierlo klein .

Carlton De Brug hotel hotels & horeca Mierlo middelgroot

Golfcentrum Best golfbaan sport & wellness Best groot

55

OntwikkelingsperspectiefRecreatiegebied Berkendonk

Conceptversie 01; 15-08-03

Ijssportcentrum Eindhoven ijsbaan sport & wellness Eindhoven groot

Klimcentrum Neoliet Eindhoven klimhal sport & wellness Eindhoven groot

Sauna Thermen Prinsejagt sauna en beauty sport & wellness Eindhoven groot

Zwembad Ir. Ottenbad zwembad sport & wellness Eindhoven groot

Golf & Country Oub De TongeIreep golfbaan sport & wellness Eindhoven klein

Thermen Tristar sauna en beauty sport & wellness Eindhoven klein

In-Line Roller State Center skaten sport & wellness Eindhoven klein

Dukino State school skaten sport & wellness Eindhoven klein

Indoorskibaan Biggelaar skicentrum sport & wellness Eindhoven klein

Ski Fit Eindhoven skicentrum sport & wellness Eindhoven klein

Golfbaan Welschap golfbaan sport & wellness Eindhoven middelgroot

Thermen Kastelenplein sauna en beauty sport & wellness Eindhoven middelgroot

Thermae Son sauna en massage sport & wellness Son klein

L-Santé beauty sport & wellness Veldhoven klein

Gendersteyn Golfbaan golfbaan sport & wellness Veldhoven middelgroot

Montana Snowcenter skicentrum sport & wellness Westerhoven groot

Golfclub Overbrug golfbaan sport & wellness Helmond klein

Golfbaan de Gulbergen golfbaan sport & wellness MierIo groot

De Brug Active sportcentrum sport & wellness MierIo groot

Indoor Sportcentrum Genneper Parken diverse sport sport & wellness Eindhoven groot

OIympia Fitnesswereld fitness sport & wellness Eindhoven groot

Squashtime squash sport & wellness Eindhoven groot

Tennishal Eindhoven-Noord tennis sport & wellness Eindhoven groot

Kanoverhuur Sport, spel & vakantie kanovaren sport & wellness Eindhoven klein

Manege manege sport & wellness Eindhoven klein

Sportpark de GentiaaI tennis en golf sport & wellness Son klein

Manege Dierdonk manege sport & wellness Helmond klein

LaSarei Sauna Beauty Farm sauna en beauty sport & wellness Helmond klein

Lieshout Kuurcentrum sauna en beauty sport & wellness Helmond klein

Sporthal De Braak sporthal sport & wellness Helmond klein

De Braak Indoorsport (tennis) tennis sport & wellness Helmond klein

Wim van de Hurk Tennis tennis sport & wellness Helmond klein

Sportcentrum Helmond squash sport & wellness Helmond klein

City Sporthal sporthal sport & wellness Helmond middelgroot

Veka Sportcentrum sportcentrum sport & wellness Helmond middelgroot

Sporthal Citadel Brouwhuis (squash) squash sport & wellness Helmond middelgroot

Sportcomplex de Schop sportcentrum sport & wellness Asten middelgroot

Tennishal Asten tennis sport & wellness Asten middelgroot

Racketsport Deurne tennis/squash sport & wellness Deurne groot

Temple of Beauty sauna en beauty sport & wellness Deurne klein

Recreatie Zwembad de Wie mei zwembad sport & wellness Deurne middelgroot

FitIand sportcentrum sport & wellness Gemert groot

Tennispark De Raam tennis sport & wellness Lieshout klein

Bospark \ Wolfsven sportpark sport & wellness MierIo klein

Recreatiepark Ooststappen zwembad sport & wellness ammel middelgroot

Sportcentrum de Pas tennis/squash sport & wellness Someren middelgroot

Milieu Educatie Centrum bezoekerscentrum toerisme & recreatie Eindhoven middelgroot

Palingkwekerij J. Meulendijks bedrijf te bezoeken toerisme & recreatie Helmond klein

Kid's Indoor Playground attractie toerisme & recreatie Helmond middelgroot

Bezoekerscentrum Mijl op zeven bezoekerscentrum toerisme & recreatie Asten groot

Dierenpark de VIeut dierentuin toerisme & recreatie Best middelgroot

Philips Fruittuin Wielewaal fruittuin toerisme & recreatie Eindhoven middelgroot

de IJzeren Man natuurbad toerisme & recreatie Eindhoven groot

Heempark Frater Simon Deltour park toerisme & recreatie Eindhoven klein

Speelpark de Splinter speeltuin toerisme & recreatie Eindhoven groot

56

OntwikkelingsperspectiefRecreatiegebied Berkendonk

Conceptversie 01; 15-08-03

Papegaaiencemrum

Dieren- en Vogelparkje De Warande

Jan Visser Dierenpark

Hortensia Dierenpark

Kindeiboerderij/Natuurtuin De Rippert

Recreatieplas Berkendonk

Speeltuin/kindeiboerderij De Veldhoeve

Speeltuin Helmond-West

Speeltuin St. Leonardus

De Rijpe1roets

De Diepsteeckel

Jan Paagman Sterrenwacht

vogelpark

dierentuin

dierentuin

dierentuin

kind e ib oe rd e rij/tuin

recreatiegebied

speeltuin

speeltuin

speeltuin

speeltuin

zembad

sterrenwacht

toerisme & recreatie

toerisme & recreatie

toerisme & recreatie

toerisme & recreatie

toerisme & recreatie

toerisme & recreatie

toerisme & recreatie

toerisme & recreatie

toerisme & recreatie

toerisme & recreatie

toerisme & recreatie

toerisme & recreatie'

57

Veldhoven

Helmond

Helmond

Helmond

Helmond

Helmond

Helmond

Helmond

Helmond

Helmond

Someren

Asten

middelgroot

klein

klein

klein

middelgroot

groot

klein

middelgroot

middelgroot

middelgroot

klein

klein