Politieke termen

De gemeentepolitiek gebruikt een aantal termen die niet voor iedereen vanzelfsprekend zijn. Hieronder vindt u uitleg over de meest gebruikte termen.

Amendement

Met een amendement kan de raad een besluit nemen dat afwijkt van het voorstel van het college van burgemeester en wethouders. Een amendement wordt ingediend door één of meer raadsleden. Het college reageert op het amendement en brengt een positief of negatief advies uit aan de raad. Als een meerderheid van de gemeenteraad het amendement  aanneemt, wordt het collegevoorstel op dat punt gewijzigd.

Begroting

De begroting geeft aan welke beleidsvoornemens de gemeente heeft, hoeveel geld daarvoor nodig is en waar dat geld vandaan komt. Verder biedt de begroting een overzicht van de verwachte kosten en opbrengsten in een bepaald jaar. De raad stelt de begroting vast.

Bespreekstukken en hamerstukken 

Aan het begin van een raadsvergadering stelt de raad de agenda vast. Er zijn hamerstukken en bespreekstukken. Een bespreekstuk is een voorstel waarover in de raadsvergadering gediscussieerd wordt. Over hamerstukken wordt niet meer gediscussieerd. Een voorstel wordt een hamerstuk als een raadscommissie hierover unaniem een positief advies geeft aan de raad.

Burgemeester

De burgemeester wordt bij Koninklijk Besluit op voordracht van de Minister van Binnenlandse Zaken benoemd voor een periode van zes jaar. De burgemeester is voorzitter van de gemeenteraad én van het college van burgemeester en wethouders. Als de burgemeester er niet is wordt het voorzitterschap van de raad overgenomen door de waarnemend voorzitter van de raad. 

Burgerjaarverslag

De burgemeester brengt ieder jaar een burgerjaarverslag uit. Daarin wordt aandacht besteed aan de wijze waarop de gemeente met inwoners omgaat bij de dienstverlening, de klachtenafhandeling en burgerparticipatie.

Coalitie

De partijen in de gemeenteraad die samen een meerderheid hebben na de verkiezingen  en samen willen werken vormen de coalitie. Uit hun midden kiest de raad de wethouders.

College van burgemeester en wethouders

Het college van burgemeester en wethouders vormt het dagelijks bestuur van de gemeente en verzorgt de uitvoering van besluiten die de gemeenteraad neemt. Het college is verantwoording schuldig aan de raad.

Dualisme

In 2002 is in Nederland het dualisme voor gemeenten ingevoerd. Hierdoor is de rolverdeling tussen de gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders veranderd. De gemeenteraad richt zich op het stellen van kaders, het vragen van verantwoording en de volksvertegenwoordigende rol. Het college is belast met het bestuur van de gemeente. Een duidelijk verschil met vroeger is dat een wethouder geen lid meer is van de gemeenteraad. Raadscommissies hebben een raadslid als voorzitter (eerst was dat een wethouder). De raad stelt zelf de agenda's voor de raads- en commissievergaderingen op.

Fractie

Alle leden van één partij in de raad vormen samen een fractie. Een fractie wordt geleid door de fractievoorzitter.

Gemeenteraad

De Helmondse gemeenteraad bestaat uit 37 raadsleden. De leden van de raad worden voor vier jaar gekozen door de inwoners van Helmond. De raad stelt het beleid vast en geeft aan welke doelen gehaald moeten worden. De raad controleert of het college deze doelen ook haalt.

Hoorzitting

Een hoorzitting is een bijeenkomst om de mening te horen van burgers, maatschappelijke organisaties en/of instellingen over bepaalde onderwerpen. In de regel wordt er geen discussie gevoerd tijdens een hoorzitting.

Interruptie

Het in de rede vallen van een spreker noemen we een interruptie. De voorzitter bepaalt of zo'n onderbreking wordt toegestaan. Het mag echter niet uitgroeien tot een eigen redevoering.

Motie

Hierbij doen één of meer raadsfracties een extra verzoek aan het college. Het voorstel wordt dan niet gewijzigd. De procedure van een motie is vergelijkbaar met de procedure van een amendement.

Oppositie

Alle fracties in de gemeenteraad die niet in het college zitten, vormen de oppositie.

Presidium

Het Presidium bestaat uit de waarnemend voorzitter van de raad, de voorzitters van de vier raadscommissies en de burgemeester. De raadsgriffier is secretaris van het presidium. Het Presidium regelt een aantal ‘huishoudelijke’ werkzaamheden van de gemeenteraad. Denk hierbij aan het behandelen van ingekomen stukken en het opstellen van de concept agenda voor de raadsvergaderingen. 

Quorum

Het quorum is het minimum aantal leden dat aanwezig moet zijn om in een vergadering besluiten te kunnen nemen. Bij de raadsvergadering is dit de helft van het aantal raadsleden + 1.

Raadsgriffie

De raadsgriffie ondersteunt en adviseert de raad bij zijn werkzaamheden. De raadsgriffier is aanwezig bij de raadsvergaderingen. Hij staat de voorzitter van de raad bij in zijn zorg voor een goede voorbereiding en een goed verloop van de raadsvergadering. Ook bij vergaderingen van de raadscommissies ondersteunt de raadsgriffie de commissieleden en de voorzitters. 

Raadsvergadering

De gemeenteraad vergadert een keer per maand om raadsvoorstellen te bespreken en hierover besluiten te nemen. De raadsvergaderingen vinden meestal plaats op de eerste dinsdag van de maand. Ze zijn in principe openbaar tenzij anders wordt aangegeven. Raadsvergaderingen worden aangekondigd op de gemeentepagina in weekblad Traverse en via deze website.

Raadsvoorstel

Een raadsvoorstel komt van het college, van één of meerdere raadsleden, het presidium of een groep burgers door middel van een burgerinitiatiefvoorstel. In een raadsvoorstel kan nieuw beleid worden voorgesteld, maar ook een procesverandering.  Tijdens de raadsvergadering wordt besloten over het voorstel.

Stemprocedure

Het kan zijn dat er geen stemming over een voorstel nodig is, omdat duidelijk is dat een meerderheid van de raad voor of tegen is. Is dit niet duidelijk, dan wordt er hoofdelijk gestemd. De voorzitter van de raad leest dan de namen van de raadsleden op, waarna zij reageren met voor of tegen. De voorzitter leest de uitslag voor. Eventueel kunnen raadsleden een stemverklaring geven. Zij geven dan aan waarom ze tegen hebben gestemd.

Voorjaarsnota

In de voorjaarsnota bepaalt de raad op hoofdlijnen wat er de komende jaren wel en niet gebeurt in de stad. De voorjaarsnota wordt besproken in juni. Belangrijk onderdeel is hoe omgegaan wordt met het beschikbare geld. De precieze gevolgen staan vervolgens in de begroting die in november door de gemeenteraad wordt vastgesteld. Met de voorjaarsnota geeft de raad dus de kaders aan voor de begroting.

Vragenhalfuurtje

Voorafgaand aan de raadsvergadering hebben raadsleden de gelegenheid om vragen te stellen aan de collegeleden over actuele onderwerpen. Het onderwerp waarover een raadslid iets wil vragen moet wel een dag vóór de vergadering zijn ingediend bij de raadsgriffier.