Helmond ontsluit het verleden: Schepenbankarchieven van 1396 tot 1810 onder de scanner
Donderdag 20 maart 2025
De zogeheten protocollen van de Schepenbank van Helmond uit de periode van 1396 tot 1810 gaan onder de scanner en komen digitaal beschikbaar. Een schepenbank is de rechtsvoorganger van het gemeentebestuur. In de protocollen werden behalve bestuurlijke besluiten, ook zaken vastgelegd waarvoor we tegenwoordig naar de rechtbank of notaris gaan. Door te digitaliseren is deze informatie over de geschiedenis van Helmond online raadpleegbaar en op allerlei manieren (her)bruikbaar. Daarmee gaat een wens van het Helmondse Platform Historisch Veld en van het Regionaal Historisch Centrum in Eindhoven (RHCe) in vervulling.
De originele documenten (uit de periode tussen 1396 en 1810, circa 45 strekkende meter archiefdozen) zijn kwetsbaar en daardoor in het RHCe beperkt beschikbaar. Het Historisch Veld en het RHCe willen dat deze bronnen gemakkelijker toegankelijk worden. De informatie uit de Schepenbankarchieven wordt na het scannen verwerkt door onderzoekers en vrijwilligers. Met behulp van digitale programma’s wordt het oude schrift ontcijferd en leesbaar gemaakt. Ook kunnen met behulp van AI (kunstmatige intelligentie) samenvattingen worden gemaakt. Kortom, door te digitaliseren komt waardevolle en bruikbare informatie beschikbaar voor historisch onderzoeker en worden kwetsbare originele documenten beschermd.
Helmondse archieven tijdelijk naar Sliedrecht
De archiefdozen uit het RHCe gaan tijdelijk naar een gespecialiseerd scanbedrijf in Sliedrecht. Daar worden de oude geschriften, meer dan 180.000 pagina’s, de komende tijd met zorg en aandacht één voor één gescand. De kosten voor het digitaliseren van het totale archief van de schepenbankarchieven van de gemeente Helmond bedragen bijna € 80.000,-. De Helmondse cultuurwethouder Marita van Lierop helpt op 20 maart a.s. van 9.30 tot 10.30 uur met het verpakken en inladen van de Helmondse archiefdozen bij het Regionaal Historisch Centrum in Eindhoven.
Impact op stad en inwoners
Het verzamelen en toegankelijk maken van kennis over erfgoed is één van de doelen van de gemeentelijke erfgoedvisie uit 2023. De gemeente stimuleert met diverse initiatieven aandacht voor en het delen van kennis over het verleden van Helmond. Eerder zijn in opdracht van de gemeente Helmond, samen met het RHCe en vrijwilligers, archieven toegankelijk gemaakt. In 2019 en 2020 is het archief van de firma Begemann opgeschoond en gedigitaliseerd met behulp oud-medewerkers en leden van de Heemkundekring Helmont. De fotocollectie van Jozef van den Broek is in 2022 en 2023 met ‘vele handen’ gesorteerd, gedigitaliseerd en beschreven. Deze archieven zijn inmiddels breed toegankelijk. Met dit project volgen de schepenbankarchieven, waarmee een schat aan historische informatie beschikbaar komt.
Samen verantwoordelijk voor ons verleden
Het verzamelen en toegankelijk maken van kennis van het lokale verleden past bij de Faro-gedachte van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Het Europese verdrag van Faro benadrukt de maatschappelijke en verbindende waarde van erfgoed. De overheid is verantwoordelijk voor het zorgvuldig en langdurig beheer van zowel de archieven als van de gescande documenten.
