PFAS informatie voor professionals

Op deze pagina vindt u technische informatie over het onderzoek naar PFAS-verontreiniging in de Helmondse bodem. Ook vindt u op deze pagina de lokale wettelijke regels en aandachtspunten bij werkzaamheden in de bodem voordat u grondwerkzaamheden gaat uitvoeren. Deze informatie is met name bedoeld voor partijen die bodemonderzoek uitvoeren of betrokken zijn bij grondverzet in Helmond en omgeving.

Onderzoek naar PFAS in Helmond

In Helmond is uitgebreid onderzoek gedaan naar PFAS. Dit komt omdat een bedrijf op industrieterrein de Weijer tot 2018 met PFAS-stoffen werkte, zoals PFOA en GenX. Deze stoffen zijn via de lucht in de bodem terechtgekomen, wat bodemverontreiniging heeft veroorzaakt.

Er zijn meerdere onderzoeken uitgevoerd om de PFAS-verontreiniging in kaart te brengen. De resultaten zijn hieronder kort samengevat:

  • November 2018, Fase 1: In de buurt van de bronlocatie zijn verhoogde concentraties PFAS gevonden in grond, grondwater, oppervlaktewater en waterbodem. Verder van de bronlocatie zijn de concentraties lager.

  • Maart 2019, Fase 2: De omvang van de bodemverontreiniging is verder in kaart gebracht. Sterk verontreinigde grond is alleen dichtbij de bronlocatie gevonden. Groenten uit moestuinen in de buurt van de bronlocatie kunnen veilig gegeten worden.

  • Juni 2019, Fase 3 (eerste resultaten): In heel Helmond zijn lage concentraties PFAS in de grond en het grondwater aangetroffen. Er is sprake van een diffuse bodembelasting.

  • Augustus 2019: De achtergrondconcentraties van PFAS in de grond zijn vastgesteld en opgenomen in een bodemkwaliteitskaart.

  • Oktober 2020, Fase 3: Uit verder onderzoek blijkt dat PFAS in de bodem geen directe risico's vormt voor mensen, dieren of planten. Wel zijn saneringsmaatregelen nodig vanwege verspreiding via het grondwater. Lees de samenvatting van het eindrapport.

De resultaten van de onderzoeken zijn gebruikt voor het formeel vastleggen van de status van de verontreiniging in een besluit op grond van de Wet bodembescherming. Met deze besluitvorming is het bodemsaneringstraject gestart.

Eind 2020 is op Europees niveau de toelaatbare wekelijkse innamenorm voor PFAS aangepast. Daarna is op meerdere locaties, zoals bij de volkstuincomplexen Sluisdijk en Delta, aanvullend onderzoek uitgevoerd naar de aanwezigheid van PFAS. Op basis van die nieuwe bodem- en gewasonderzoeken werd alsnog geadviseerd om gewassen uit volkstuincomplex Sluisdijk niet meer te gebruiken voor consumptie. Daarom is er hier een bodemsanering uitgevoerd. De gewassen uit volkstuincomplex Delta kunnen wel veilig gegeten worden. Wel wordt geadviseerd om het eten uit de volkstuin af te wisselen met het eten van groenten en fruit uit de winkel.

In 2023 is de bodemkwaliteitskaart voor PFAS bijgewerkt op basis van nieuwe gegevens.

De volledige rapporten en andere relevante documenten, zoals raadsinformatiebrieven en adviezen, vindt u op de downloadpagina. Ga naar de downloadpagina.

Bodemkwaliteitskaart en toetsingskader

Er is een bodemkwaliteitskaart voor PFAS gemaakt. Deze is opgenomen in de Nota Bodembeheer Helmond 2023-2033. Hieruit blijkt dat de bodemkwaliteit voor PFAS in bijna heel Helmond voldoet aan de functieklasse Wonen, behalve in het uitgesloten gebied (oranje zone in onderstaande kaart)

Bekijk de kaart op onze website: Bodembeheer Helmond.

Daarnaast is er een lokaal toetsingskader voor PFAS in grond en bagger opgesteld. Dit toetsingskader geeft aan onder welke voorwaarden PFAS-houdende grond gebruikt kan worden en hoe er met PFAS wordt omgegaan in het bodemsaneringstraject. Lees het toetsingskader in de Beleidsregel PFAS Helmond 2023.

PFAS-verontreiniging

De bodemverontreiniging met PFAS is ontstaan aan de Grasbeemd 10 op het industrieterrein De Weijer. Daar heeft een bedrijf in de periode van 1998 tot 2018 PFAS-houdende teflon gedroogd. Daarbij zijn PFAS-stoffen (vooral PFOA en GenX) via een schoorsteen uitgestoten naar de lucht. Doordat de PFAS uit de lucht weer op de bodem is neergeslagen is bodemverontreiniging ontstaan.

Op 25 mei 2021 heeft het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Helmond in het besluit 34488294 vastgelegd dat sprake is van ernstige bodemverontreiniging en dat de verontreinigde bodem spoedig gesaneerd moet worden. Bij dat besluit zitten ook tekeningen van de interventiewaardecontouren in grond en grondwater. Op grond van het overgangsrecht van de Omgevingswet blijft de Wet bodembescherming van toepassing op activiteiten die plaatsvinden in dit geval van bodemverontreiniging met PFAS. Wilt u besluit 34488294 ontvangen? Lees op deze webpagina hoe u dit kunt doen.

Concentraties en regels

Grond en grondwater met PFAS-concentraties boven de lokale achtergrondwaarden, worden als verontreinigd beschouwd. Daarom gelden deze wettelijke regels voor activiteiten op en in de verontreinigde bodem:

  • Lokale achtergrondwaarden: Voor PFAS in grond zijn deze waarden door de gemeenteraad vastgelegd in de bodembeheernota. Voor PFAS in het grondwater zijn de achtergrondwaarden door burgemeester en wethouders vastgelegd in de Beleidsregel PFAS.

  • In het zogenaamde “uitgesloten gebied” (waar het meeste PFAS op de bodem is terechtgekomen) konden geen achtergrondwaarden worden vastgesteld. Bij activiteiten in de bodem van dit gebied moet de initiatiefnemer zelf een bodemonderzoek naar PFAS laten uitvoeren.

Waar is sprake van een geval van bodemverontreiniging met PFAS in Helmond?

De gemeente Helmond gaat er vanuit dat in elk geval sprake is van bodemverontreiniging met PFAS:

  • Binnen de formeel vastgestelde interventiewaardecontouren van het geval Grasbeemd 10;
  • Binnen het uitgesloten gebied voor PFAS. Ga voor meer details naar de webpagina www.helmond.nl/bodembeheer. Bekijk de zoneringskaart bij het thema Bodemkwaliteitskaarten PFAS;
  • Op andere locaties waar bij bodemonderzoek in de bodem PFAS is gemeten boven de Helmondse achtergrondwaarden en waarbij de verhoging gerelateerd is aan het verontreinigingsgeval dat is ontstaan aan de Grasbeemd 10.

Aandachtspunten bij werkzaamheden in de bodem

Bij graafwerkzaamheden in de grond en/of het onttrekken van grondwater moet rekening gehouden worden met de volgen de aandachtspunten:

  • Een initiatiefnemer moet bij alle activiteiten in de bodem (grond en grondwater) vooraf vaststellen of deze liggen binnen (de achtergrondwaardecontour van) een geval van bodemverontreiniging. Dit geldt in Helmond niet alleen voor genormeerde stoffen, maar ook voor PFAS en GenX. Als werkzaamheden plaatsvinden onder de grondwaterspiegel, moet de initiatiefnemer ook de concentratie van PFAS in het grondwater meten.

  • Als de PFAS-waarden hoger zijn dan de lokale achtergrondwaarden, moet de initiatiefnemer vaststellen wat de bron van de verontreiniging is (de emissie bij Grasbeemd 10 of een andere bron).

  • Het bepalen of werkzaamheden binnen het PFAS-geval Grasbeemd 10 vallen en welke maatregelen nodig zijn, vereist maatwerk. Wij raden aan een milieuadviesbureau in te schakelen dat bekend is met de situatie in Helmond. Voor het opvragen van bodemkwaliteitsinformatie kunt u terecht op onze webpagina: Bodemkwaliteit informatieverzoek.

  • Voor werkzaamheden binnen het geval Grasbeemd 10 is het Wbb-spoor van toepassing. De initiatiefnemer moet een saneringsplan indienen ter goedkeuring bij het college van B&W.Het aanvraagformulier kunt u hier vinden: Aanvraag bodemsanering melden overgangsrecht. Ook geldt de Verordening bodemsanering 2006.

  • Bij de beoordeling van uw aanvraag hanteren wij, naast de Wet bodembescherming, ook de Beleidsregel PFAS Helmond 2023.

  • De wettelijke termijn voor de beoordeling is 15 weken en kan eenmalig worden verlengd met nog eens 15 weken. Het is belangrijk om op tijd te beginnen met het bodemonderzoek en het indienen van uw saneringsplan(nen). De goedkeuring van het saneringsplan is een openbare procedure. Derden kunnen bezwaar maken en later in beroep gaan. U mag tijdens bezwaar- en beroepsprocedures wel alvast starten met de werkzaamheden, tenzij de voorzieningenrechter bij de Raad van State een voorlopige voorziening treft. Na afloop van de werkzaamheden moet u een evaluatieverslag opstellen. Dit verslag wordt in een openbare besluitvormingsprocedure goedgekeurd door het college van B&W van Helmond.

  • Voor het lozen van PFAS-houdend grondwater in het riool of het oppervlaktewater gelden ook eisen. Dit vereist overleg met het waterschap. Houd rekening met extra procedures.

  • Voor activiteiten in het PFAS-geval binnen het grondwaterbeschermingsgebied gelden ook nog regels van de provincie Noord-Brabant. Zie hiervoor de Omgevingsverordening Noord-Brabant. Dit vereist afstemming met de Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant, die namens de provincie toezicht houdt op de regels uit de provinciale milieuverordening.

Meer informatie over PFAS:

Uw Reactie
Uw Reactie